Ακυρώσεις επενδύσεων, απολύσεις, φυγή στο εξωτερικό -Πώς τα capital controls γονάτισαν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις [πίνακες]

Το μεγαλύτερο τίμημα της επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων του καλοκαιριού, πλήρωσαν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες από όλους τους κλάδους της οικονομίας υπέστησαν τις μεγαλύτερες απώλειες.

Ακυρώσεις επενδύσεων, απολύσεις, μεταφορά έδρας στο εξωτερικό ήταν μερικές από τις συνέπειες των capital controls, στους περισσότερους κλάδους της οικονομίας, όπως προκύπτει από το νέο τεύχος των περιοδικών ερευνών συγκυρίας για τις ΜμΕ, που εκπονεί η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας. Οπως αναφέρεται, υπό την πίεση της πολιτικής αβεβαιότητας και της επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων, οι ΜμΕ κατέγραψαν σημαντική πτώση πωλήσεων κατά το τρίτο τρίμηνο του 2015. Συγκεκριμένα, βάσει ερωτηματολογίου σε δείγμα 1.200 επιχειρήσεων, η μείωση άγγιξε το 15% το τρίτο τρίμηνο του2015 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2014 έναντι πτώσης 4% κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2015 (με την πτώση για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις να φτάνει το 23% και το 10% κατά τα αντίστοιχα τρίμηνα). Αξιοσημείωτο είναι ότι η επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων φαίνεται ναέπληξε περισσότερο τις ΜμΕ σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς η διαφορά στο ρυθμό πτώσης των πωλήσεων έφτασε τις 7,2 ποσοστιαίες μονάδες το τρίτο τρίμηνο του 2015 (15% για τις ΜμΕ έναντι 7,8% για τις μεγάλες).

ΜμΕ

Η γρήγορη άρση των κεφαλαιακών ελέγχων φαίνεται ότι αποτελεί και προσδοκία των ΜμΕ, καθώς λιγότερο από το ½ του τομέα δηλώνει ότι έχει προχωρήσει σε κάποια αλλαγή της μεσοπρόθεσμης στρατηγικής της λόγω της επιβολής των κεφαλαιακών ελέγχων. Συγκεκριμένα:

• περίπου το ¼ του τομέα ακύρωσε επενδυτικά σχέδια,
•  το 22% περιόρισε την απασχόληση,
• το 7% προχώρησε σε προσωρινή διακοπή λειτουργίας και
• το 1% μετέφερε την έδρα του στο εξωτερικό.

Βιομηχανία

Συνολικά η βιομηχανία – στηριζόμενη στην εξωστρέφεια και στο σχετικά μεγαλύτερο μέγεθος των μονάδων της – είναι ο μόνος κλάδος που 13 διατηρεί θετικό δείκτη εμπιστοσύνης κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015 και έχει τις υψηλότερες αναπτυξιακές προοπτικές (50% του τομέα με
στόχο ανάπτυξης έναντι 42% κ.μ.ο. για τις ΜμΕ). Ωστόσο, αντιμετώπισε προβλήματα από την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων – με σημαντικότερο τις δυσχέρειες όσον αφορά την προμήθεια πρώτων υλών (με το 42% να δηλώνει σημαντικό πρόβλημα προμήθειας τους).

• Τα χημικά ξεχωρίζουν θετικά τόσο σε όρους τρέχουσας συγκυρίας (με έντονη αύξηση του δείκτη εμπιστοσύνης το τελευταίο εξάμηνο) όσο και μακροπρόθεσμης προοπτικής (71% έχει στόχο ανάπτυξης έναντι 42% στις ΜμΕ συνολικά).
• Ενώ ο κλάδος εμφανίζεται προετοιμασμένος όσον αφορά την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων (45% έχει επαρκή χρηματικά διαθέσιμα εκτός τραπεζικού συστήματος έναντι 21% κ.μ.ο. στις ΜμΕ), προχώρησε σε μεγάλο βαθμό σε λειτουργικές αλλαγές ως αντίδραση στα νέα δεδομένα (59% του τομέα έναντι 48% κ.μ.ο. στις ΜμΕ).
• Η βιομηχανία τροφίμων – ως κλάδος με χαμηλή ελαστικότητας ζήτησης – δήλωσε τη χαμηλότερη πτώση πωλήσεων στο τρίτο τρίμηνο του 2015 (7% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014, έναντι 15% κ.μ.ο. για τη λοιπή βιομηχανία) και εκτιμά σε ποσοστό 68% άμεση ομαλοποίηση της λειτουργίας της μετά την άρση των κεφαλαιακών ελέγχων. Ωστόσο, εμφανίζεται απροετοίμαστη έναντι της επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων (μόλις το 13% έχει επαρκή χρηματικά διαθέσιμα εκτός τραπεζικού συστήματος, συγκριτικά με 25% κ.μ.ο. στη βιομηχανία).
• Η επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων ανάγκασε το 34% της βιομηχανίας χημικών να ακυρώσουν τα επενδυτικά τους σχέδια (έναντι μόλις 25% για τη λοιπή 14 βιομηχανία).
• Παράλληλα, το 36% της βαριάς βιομηχανίας προχώρησε σε περιορισμό της απασχόλησης (είτε με τη μορφή απολύσεων είτε υποχρεωτικών αδειών) ως συνέπεια της επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων.
• Τέλος, υπό την πίεση αυτής της συγκυρίας, το 11% των μικρομεσαίων βιομηχανιών προχώρησε σε διακοπή της παραγωγής του (έναντι 7% κ.μ.ο. για τοσυνολικό τομέα των ΜμΕ).

Κατασκευές

Ενώ ο τομέας κατασκευής κτιρίων είναι διαρθρωτικά πιο αδύναμος, ο τομέας κατασκευής έργων υποδομής φαίνεται ότι επηρεάστηκε περισσότερο από την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων. Συγκεκριμένα, από τον τομέα των μικρομεσαίων κατασκευαστικών για έργα υποδομής:

• το 33% διέκοψε την παραγωγή του (έναντι 7% κ.μ.ο. για το σύνολο των ΜμΕ) 
•  το 35% περιόρισε την απασχόληση είτε μέσω απολύσεων είτε μέσω υποχρεωτικών αδειών (έναντι 22% κ.μ.ο. για το σύνολο των ΜμΕ), 
•  μόλις το 6% έχει επαρκή χρηματικά διαθέσιμα εκτός τραπεζικού συστήματος (έναντι 21% για το σύνολο των ΜμΕ).

Πληροφορική

Ο κλάδος της πληροφορικής χαρακτηρίζεται από υψηλές προσδοκίες ανάπτυξης, τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα (με τα ποσοστά να αγγίζουν το 50% και το 68% του τομέα αντίστοιχα), ενώ παράλληλα επιδεικνύει αντοχές ρευστότητας καθώς έχει το υψηλότερο ποσοστό επαρκών χρηματικών διαθεσίμων εκτός τραπεζικού συστήματος (33% του τομέα έναντι 19% κ.μ.ο. για τις λοιπές υπηρεσίες).

• Το 5% μετέφερε την έδρα του εκτός Ελλάδας
• Το 19% δέχτηκε ακυρώσεις από πελάτες 

Μεταφορές

Ο κλάδος των μεταφορών δέχτηκε εντονότερη πίεση από την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων, καθώς το 31% του τομέα είχε ακυρώσεις παραγγελιών από πελάτες. Ωστόσο, η πτώση των πωλήσεων ήταν περιορισμένη κατά το τρίτο τρίμηνο του 2015 (6% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014, έναντι 15% κ.μ.ο. για το σύνολο του τομέα των ΜμΕ) και παράλληλα ο κλάδος αναμένει ταχεία επαναφορά σε ομαλή λειτουργία μετά την άρση των κεφαλαιακών ελέγχων (51% εκτιμά άμεσα, έναντι 36% κ.μ.ο. για το σύνολο του τομέα των ΜμΕ).