Τα παιδιά των πλουσίων πάσχουν από Affluenza -Μια συχνά «θανατηφόρα» νόσος [εικόνες]

Τα πολύ πλούσια παιδιά δεν μαθαίνουν σχεδόν ποτέ ότι κάθε πράξη έχει συνέπειες. Ούτε καν στην αίθουσα του δικαστηρίου.

Οταν το 2010 ο 13άχρονος Τεξανός Ιθαν Κάουτς οδήγησε παράνομα με το αυτοκίνητό του μέχρι το ιδιωτικό σχολείο Anderson όπου φοιτούσε, ο διευθυντής του σχολείου κάλεσε τους γονείς του προς ενημέρωση. Ο πατέρας αρνήθηκε να πάει αλλά τηλεφώνησε στον διευθυντή αγριεμένος: «Ξέρετε ότι μπορώ να αγοράσω ολόκληρο το σχολείο και να σας απολύσω; Ο γιος μου θα έρχεται στο μάθημα με όποιο μέσο θέλει!».

Τρία χρόνια μετά, συγκεκριμένα στις 15 Ιουνίου του 2103, ο Ιθαν έχοντας καταναλώσει βάλιουμ και κλεμμένες μπύρες (τον κατέγραψε κάμερα τοπικού σουπερμάρκετ) έπεσε με ιλιγγιώδη ταχύτητα σε ακινητοποιημένο με βλάβη αυτοκίνητο και σκότωσε 4 ανθρώπους, που προσπαθούσαν να διορθώσουν τη βλάβη, άφησε μόνιμα ανάπηρους δύο περαστικούς και τραυμάτισε άλλους εννιά. Εκείνη την ημέρα οδηγούσε το κόκκινο υπερ-ενισχυμένο φορτηγάκι Ford του πατέρα του.

Στη δίκη, τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, ο ψυχολόγος δρ. Ντικ Μίλερ, τον οποίο προσέλαβε η υπεράσπιση του Ιθαν, έκανε λόγο για τη νόσο των πλούσιων γόνων, χρησιμοποιώντας τον όρο «affluenza» (από το affluent=εύπορος και το influenza=γρίπη). Σύμφωνα λοιπόν με την ανάλυση του δρος Μίλερ, ο πάσχων Ιθαν, ήταν αδύνατον να συνδέσει την κακή συμπεριφορά του με τις επακόλουθες συνέπειες, διότι οι πάμπλουτοι γονείς του του είχαν διδάξει πρώτα απ΄όλα ότι το χρήμα εξαγοράζει όλα τα προνόμια.
Του είχαν διδάξει και ορισμένα άλλα πράγματα: τι σημαίνει «γονεϊκή αδιαφορία», τι σημαίνει «πάνω απ΄όλα πρέπει να είσαι για πάντα πλούσιος», τι σημαίνει «όταν είναι πλούσιος δεν είσαι σαν τους άλλους», τι σημαίνει «η μεγαλύτερη κατάρα στη ζωή είναι να γίνεις σαν τους άλλους».

Η καταδίκη τραγέλαφος
Ο Ιθαν καταδικάστηκε σε 20 χρόνια φυλάκιση. Η ποινή όμως εξαγοράστηκε σε 10χρονη κοινωνική εργασία με την προϋπόθεση ότι παράλληλα με την εργασία (σε νεκροταφείο αυτοκινήτων) ο έφηβος θα νοσηλευτεί και σε ψυχιατρική κλινική.
Φυσικά οι γονείς του, οι οποίοι βαρύνονται με τα έξοδα της θεραπείας, φρόντισαν ο Ιθαν θα έχει την καλύτερη μεταχείριση – έτσι η κλινική που επέλεξαν παρέχει προς τους τρόφιμους μαθήματα ιππασίας, πολεμικών τεχνών και μαγειρικής, υπηρεσίες μασάζ, πισίνα και κήπο έκτασης 6 εκταρίων.
Ο Ιθαν δεν πλήρωσε πολύ ακριβά το κακό που έσπειρε. Αν οι γονείς του, Φρεντ και Τόνια Κάουτς δεν ήταν γόνοι εκατομμυριούχοι και δεν ήταν και οι ίδιοι επιρρεπείς σε προβλήματα με τον νόμο για παράνομη οδήγηση, μικροκλοπές κτλ. ίσως η δικαιοσύνη να ήταν πιο δίκαιη στην περίπτωση του εφήβου. Ισως ο έφηβος να μην είχε καν προκαλέσει αυτό το δυστύχημα.

Η πλούσια ψυχολόγος
Σήμερα πάντως ο όρος affluenza θεωρείται δόκιμος, μεταξύ των Αμερικανών ψυχοθεραπευτών. Η Τζέσι Ο'Νιλ, ψυχολόγος και εγγονή ενός εκ των πρώην προέδρων της General Motors, παραδίδει αυτόν τον καιρό ένα ειδικό σεμινάριο με τίτλο: «Money Dearest: Healing from Affluenza».
Η ίδια βέβαια έχει προϊστορία (και εκ πείρας) με τη νόσο των πλούσιων γόνων. Ήδη το 1997 είχε εκδόσει τη μελέτη «The Golden Ghetto: The Psycology of Affluence» και αμέσως μετά ίδρυσε το ιντερνετικό The Affluenzqa Project το οποίο περιλαμβάνει επίσης live σεμινάρια συμβουλευτικής και ιδιωτικά ραντεβού με πελάτες, που πάσχουν από ασθένειες που προκαλεί το οικογενειακό χρήμα – οι αυτοδημιούργητοι δεν πέφτουν συνήθως θύματα αυτής της ασθένειας, διότι έχουν δουλέψει και ξέρουν πως βγαίνουν τα λεφτά.
Στόχος λοιπόν της θεραπείας κατά της affluenza είναι σύμφωνα με την Ο'Νιλ, είναι να αποδεσμεύσει τις ψυχοδυναμικές που προβληματίζουν τις πλούσιες οικογένειες και τα άτομα, οι οποίες προέρχονται πάντοτε από τη δυσλειτουργική σχέση με το χρήμα (ή το κυνήγι του χρήματος).

Αιτίες και συμπτώματα
Αλλά αν υποθέσουμε ότι πράγματι υπάρχει αυτή η ασθένεια, πως προκαλείται; Είναι ένα είδος ίωσης (έστω μεταφορικά); Είναι επιδημία; Είναι αποτέλεσμα κακής ανατροφής; Είναι μεταδοτική; Κάποιοι λένε ότι όσοι διακρίνουν στον εαυτό τους τα συμπτώματα: «μανία με πιστωτικές κάρτες», «μεγάλη απληστία», «νοσηρή απόγνωση» καλό είναι να επισκεφτούν έναν ειδικό.
Το ιντερνετικό λεξικό Merriam Webster λέει πως ο όρος affluenza περιλαμβάνει τις «νοσηρές και δυσάρεστες ψυχολογικές και κοινωνικές συνέπειες του πλούτου οι οποίες αναγνωρίζονται ως ένα ευρέως διαδεδομένο κοινωνικό πρόβλημα».

Ο Ρίγκαν φταίει για όλα!
Ο παραγωγός ντοκιμαντέρ και συγγραφέας Τζον Ντε Γκραφ ο οποίος έχει επίσης ασχοληθεί με το θέμα δήλωσε πρόσφατα για τη νόσο των πλούσιων γόνων: Σήμερα ως κράτος κόβουμε κουπόνια τροφίμων από παιδιά που θα υποφέρουν από αυτό σε όλη τους τη ζωή. Και ταυτόχρονα συνεχίζουμε να παρέχουμε φορο-ελαφρύνσεις στους εκατομμυριούχους και τους δισεκατομμυριούχους. Αυτό δημιουργεί το κοινωνικό κουκούλι που περικλείει την affluenza. Σύμφωνα μάλιστα με τον ορισμό που δίνει ο Ντε Γκραφ στο βιβλίο του με τίτλο «Affluenza: How Overconsumption Is Killing Us – and How to Fight Back» η ασθένεια είναι «η επίπονη, μεταδοτική, κοινωνικά μεταφερόμενη συνθήκη της υπερβολής, της υποχρέωσης, της αγωνίας και της απώλειας που είναι αποτέλεσμα της ασταμάτητης αναζήτησης του “περισσότερου”».

Ο Τραμπ και το εμβόλιο
Σύμφωνα πάντα με τον Ντε Γκραφ, «το μοντέρνο φαινόμενο της affluenza εμφανίστηκε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1980 με την εκλογή του Ρόναλντ Ρίγκαν, τη συνακόλουθη φοροαπαλλαγή των πλουσίων και τη διάβρωση του κοινωνικού δικτύου ασφαλείας για τις χαμηλότερες τάξεις. Αν μάλιστα σήμερα εκλεγόταν πρόεδρος ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας του real estate Ντόναλντ Τραμπ, η Αμερική θα γινόταν η αυτοκρατορία της affluenza». Και συνεχίζει το πολιτικό σχόλιο: «Αντίθετα ο λαϊκιστής της αριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών Μπέρνι Σάντερς είναι το εμβόλιο για την affluenza».

Παγκόσμιο φαινόμενο
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο ψυχολόγος Ολιβερ Τζέιμς, στο βιβλίο του με τίτλο « Affluenza: How to be Successful and Stay Sane» (2007) υποστηρίζει ότι η ασθένεια των πλούσιων γόνων υπάρχει σε όλες τις χώρες και την περιγράφει ως «η υπερβολική ζήλια και επιθυμία μέχρι εξαρτήσεως, για τη διατήρηση της πλουσιοπάροχης ζωής. Αυτό το αίσθημα μοιραία οδηγεί σε κατάθλιψη και αγωνία».
Πάντως η πρώτη γραπτή αναφορά του όρου affluenza έχει εντοπιστεί στα 1800 (Πηγή: Google Books). Ο δε νεολογισμός μάλλον αποδίδεται το 1954 στον γόνο μιας πολύ πλούσιας οικογένειας του Σαν Φρανσίσκο, ονόματι Φρεντ Γουίτμαν, ο οποίος σύμφωνα με την εφημερίδα Chicago Tribune μελετούσε τα «προβλήματα που προκαλεί το κληρονομημένο χρήμα».

Καλύτερα πλούσιος και ένοχος
Για να επιστρέψουμε όμως στην υπόθεση του Ιθαν Κάουτς, σύμφωνα με τον διευθυντή του αμερικανικού Ινστιτούτου Ασφάλειας της Δικαιοσύνης Μαρκ Σίντλερ: «Σ' αυτή τη χώρα είναι καλύτερο να είσαι ένοχος και πλούσιος, παρά αθώος και φτωχός».