Τώρα που η νόμιμη διέλευση οικονομικών μεταναστών μέσω των ελληνικών συνόρων προς την Ευρώπη αρχίζει να γίνεται όλο και πιο δύσκολη, δεδομένου του διαχωρισμού τους από τους πρόσφυγες πολέμου, οι οποίοι συνεχίζουν κανονικά, τα κυκλώματα των διακινητών αναμένεται να αναλάβουν δράση- με το αζημίωτο φυσικά.
Μέχρι τώρα, τον λόγο είχαν οι Τούρκοι διακινητές, που τους μετέφεραν στα ελληνικά νησιά, απ' όπου έφταναν στην Αθήνα και από εκεί, με τις προσφυγικές ροές, εισέρχονταν μέσω της Ειδομένης στον "βαλκανικό διάδρομο", με προορισμό την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη.
Πλέον οι αρχές φοβούνται ότι οι συμμορίες θα αναλάβουν και πάλι δράση στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας για να βγάλουν οικονομικούς μετανάστες μέσω Αλβανίας, ΠΓΔΜ ή και Βουλγαρίας.
Μέχρι τώρα, παρότι σ' ένα μεγάλο χερσαίο κομμάτι του Έβρου, στα ελληνορτουρκικά σύνορα, έχει υψωθεί συρμάτινος φράχτης, τα κυκλώματα των διακινητών δεν έπαψαν να χρησιμοποιούν το από ξηράς πέρασμα και απόδειξη αποτελούν οι πολλές συλλήψεις, καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, στο ελληνικό έδαφος αλλοδαπών διακινητών και Ελλήνων συνεργατών τους, αλλά και προσφύγων και μεταναστών. Ποιοι είναι αυτοί οι διακινητές και πώς δραστηριοποιούνται στον Έβρο;
Ο πρόεδρος των συνοριοφυλάκων Έβρου, Βαλάντης Γιαλαμάς, μιλά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την ταυτότητά τους, σκιαγραφεί τη δομή και τη μεθοδολογία, χαρτογραφεί τις διαδρομές τους, μιλά για τη διαδικτυακή προβολή των υπηρεσιών τους και εξηγεί γιατί η εξάλειψη τους παραμένει στόχος ουτοπικός.
"Τα κυκλώματα στη Βουλγαρία, την Τουρκία και την Ελλάδα, είναι κρίκοι της ίδιας αλυσίδας. Επικοινωνούν, συνεργάζονται όπως όλες οι διεθνείς επιχειρήσεις. Οι επικεφαλής τους περιορίζονται στην οργάνωση και δεν ανεβαίνουν σε βάρκες ή αυτοκίνητα. Τους τελευταίους μήνες, οι συλλήψεις είναι καθημερινές λόγω της αύξησης των ροών στο νομό. Ήταν αναμενόμενο γιατί το χειμώνα η θαλάσσια διαδρομή γίνεται επικίνδυνη" λέει.
Ο πρόεδρος των συνοριοφυλάκων θυμάται τη σύλληψη, πριν από χρόνια, ενός 65χρονου Τούρκου διακινητή στους Μεταξάδες. "Ούτε που τον απασχόλησε που συνελήφθη. Είπε ότι έκανε αυτή τη δουλειά 40 χρόνια και ότι είχε τρία παιδιά που συνεχίζουν την επιχείρηση".
Η οργάνωση της εισόδου στην Ελλάδα ξεκινά, σύμφωνα με τον κ. Γιαλαμά στην Κωνσταντινούπολη, όπου κλείνουν και τα οικονομικά πακέτα. Από εκεί με φορτηγάκια, μετανάστες και πρόσφυγες, μεταφέρονται στον ποταμό Έβρο και αρχίζει η διακίνηση, από τους συνεργάτες-μέλη των κυκλωμάτων, η ηλικία των οποίων κυμαίνεται μεταξύ 20 και 50 έτη. Η υπηκοότητα των συνεργατών-διακινητών ποικίλει: Τούρκοι, Πακιστανοί, σπανιότερα Έλληνες, ακόμη και Σύριοι πρόσφυγες ενδίδουν στο "εύκολο" χρήμα.
"Οι πιο έμπειροι πραγματοποιούν εκπαιδευτικές περιηγήσεις στους νέους διακινητές. Βλέπεις μικρές ομάδες 2-3 ατόμων, που ο ένας εκπαιδεύει τον άλλο. Του δείχνει από πού θα πάει, πώς θα κινηθεί. Μαθαίνει την περιοχή ώστε να μπορεί να επιστρέψει μόνος. Αν εντοπιστούν υποδύονται τους μετανάστες" εξηγεί.
Οι οδηγοί είναι 'αναλώσιμοι" για το κύκλωμα. "Συνήθως Βούλγαροι και Ρουμάνοι, που είναι οικονομικά εξαθλιωμένοι, μπορεί να μη γνωρίζουν ότι η διακίνηση είναι πλέον κακούργημα, μπορεί καν να μην τους ενδιαφέρει. Η "δουλειά" παρουσιάζεται εύκολη από τα κυκλώματα.
Ένα ή δύο δρομολόγια 12-15 ωρών στον Έβρο για να 'φορτώσουν' και να κατεβάσουν κάτι άτομα, με κέρδος από 200-700 ευρώ" σημειώνει.
Οι υπηρεσίες διακίνησης, σύμφωνα με τον κ. Γιαλαμά διαφημίζονται στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπου αναφέρονται στοιχεία της χωρητικότητας της βάρκας, η έκδοση πλαστών διαβατηρίων, οι πιθανοί προορισμοί και φυσικά τιμοκατάλογος των παροχών.
Τα σημεία εισόδου στη χώρα είναι πολλά και τα χρησιμοποιούν μέχρι να εντοπιστούν· μετά η διαδρομή αλλάζει γιατί το σημείο έχει "καεί". Με το φράχτη να έχει κλείσει, το χερσαίο τμήμα των συνόρων που μπορούσαν να περάσουν πεζή, απέμεινε κυρίως η διάσχιση του ποταμού με φουσκωτά ή πλάβες, συνήθως από σημεία όπου στενεύει η κοίτη, για επίσπευση της διαδρομής.
Διευκρινίζει ότι ο ποταμός Έβρος διασχίζεται μόνο με βάρκα. Κολυμπώντας δεν περνάει κανείς, γιατί υπάρχουν σημεία που ο πυθμένας είναι βαλτώδης και ως εκ τούτου επικίνδυνος.
Εφόσον δεν εντοπισθούν στο ποτάμι, επιχειρείται η μεταφορά προσφύγων και μεταναστών, στοιβαγμένων σε Ι.Χ. επιβατικά αυτοκίνητα ή σε ειδικά διαμορφωμένες κρύπτες φορτηγών.
Η χρέωση της διακίνησης καθορίζεται από το μέγεθος της ομάδας, από τον προορισμό, από τα μεταφορικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν, από το δρομολόγιο που θα ακολουθήσουν. Η πιο ασφαλής διαδρομή, σύμφωνα με τον κ. Γιαλαμά, για την αποφυγή σύλληψης, που παλαιότερα ήταν και η πιο συνήθης, είναι αυτή προς τον ορεινό όγκο της Ροδόπης, πεζή μέσα από δάση της περιοχής του Μικρού Δερείου.
Οι έμπειροι διακινητές βάζουν προπομπό και συχνά άνεργους νεαρούς κατοίκους χωριών οι οποίοι, έναντι ενός μεροκάματου, ενημερώνουν με μηνύματα για την παρουσία και μετακίνηση αστυνομικών δυνάμεων στην περιοχή τους.
Είναι δύσκολο να συλληφθούν γιατί επιλέγουν να κινούνται με γρήγορα και πολυτελή αυτοκίνητα, με αλλαγμένες πινακίδες, που συχνά αποκτούν μέσω leasing, για το ενδεχόμενο του εντοπισμού και της κατάσχεσης.
Η ταχύτητα των οχημάτων τους δίνει τη δυνατότητα προπόρευσης, τόσης όσης χρειάζεται για να απαλλαγούν από το παράνομο φορτίο, σε περίπτωση εντοπισμού.
"Γνωρίζοντας τα κυκλώματα, ότι η ελληνική νομοθεσία απαγορεύει τη ρήψη καρφιών ή άλλων εμποδίων για να τους σταματήσουμε και υπαγορεύει την καταδίωξη με προσοχή ώστε να μην προκληθεί ατύχημα και με δεδομένη την κατάσταση των αστυνομικών οχημάτων, οι διακινητές έχουν σαφές προβάδισμα" εξηγεί ο κ. Γιαλαμάς.
Οι οδηγοί διακινητές δεν οπλοφορούν, εν αντιθέσει με τους διακινητές που δραστηριοποιούνται στο ποτάμι, όπου έχουν σημειωθεί πολλά περιστατικά πυροβολισμών ,με τα όπλα να καταλήγουν στον πυθμένα του ποταμού σε περίπτωση σύλληψης.
Αναφορικά με τις καταδίκες διακινητών, ο πρόεδρος συνοριακών εξηγεί πως πρέπει να υπάρχουν ακράδαντα στοιχεία που να πιστοποιούν το ρόλο του συλληφθέντα. "Σε μία βάρκα δεν αποδεικνύεται εύκολα ποιος οδηγεί την ομάδα και οι διακινούμενοι δεν πρόκειται να τον υποδείξουν, είτε από φόβο, είτε γιατί θα τον χρειαστούν στο μέλλον. Ωστόσο είναι καλύτερα ο δικαστής να αθωώσει κάποιον όταν δεν είναι σίγουρος παρά να καταδικαστεί ένας αθώος" εκτιμά ο κ. Γιαλαμάς.
"Με τις μεταναστευτικές ροές στον Έβρο να συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό, τις συλλήψεις των διακινητών να αποτελούν καθημερινό φαινόμενο και τους 'εγκεφάλους' του δικτύου εκμετάλλευσης της ανθρώπινης ελπίδας να παραμένουν ελεύθεροι, οι όποιες επιτυχίες δεν είναι παρά νικηφόρες μάχες σε έναν 'πόλεμο' που ακόμη μαίνεται" καταλήγει.