Ήταν μια άβολη στιγμή για το γερμανικό κράτος όταν το 2000 ο ΟΑΑΣΑ ανακοίνωσε τα απογοητευτικά αποτελέσματα του για τα γερμανικά σχολεία. Η Γερμανία όμως δεν έχασε χρόνο, πήρε μολύβι και χαρτί και αναγέννησε το εκπαιδευτικό της σύστημα σε μόλις δέκα χρόνια.
Ήταν το 2000 όταν οι Γερμανοί έμαθαν από την ετήσια έκθεση, PISA (Programme for International Assessment), ότι έχουν την πιο άνιση απόδοση εκπαιδευτικού συστήματος μεταξύ των 43 χωρών που εξετάζονται και τα αποτελέσματα των σχολείων της βρίσκονται κάτω του μέσου όρου σε μαθηματικά, γλώσσα και επιστήμη.
Τα νέα σόκαραν αξιωματούχους και κοινή γνώμη, αμφισβητώντας την παραδοσιακή γερμανική υπεροχή στον τομέα της μάθησης και των ίσων ευκαιριών για τους πολίτες της. Οι Γερμανοί πολιτικοί δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια και εισήγαγαν μέτρα για να αντιμετωπίσουν την αρνητική αυτή εικόνα.
Δώδεκα χρόνια μετά, η ίδια έκθεση, του 2012 αυτή την φορά, σημείωσε την ανατροπή ανακηρύσσοντας την Γερμανία μαζί με άλλες δυο μόνο χώρες, ως αυτές που βελτίωσαν σημαντικά τα αποτελέσματα των εξετάσεων και εξάλειψαν τις ανισότητες στην εκπαίδευση. Σήμερα θεωρείται και πάλι ως μια από τις χώρες με τα καλύτερα σχολεία στον κόσμο.
Ας δούμε όμως πως αντιμετώπισαν οι Βορειοευρωπαίοι εταίροι μας το πρόβλημα, σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian.
Αλλαγή της δομής της Εκπαίδευσης
Μια από τις βασικές κριτικές του 2000 ήταν ότι το γερμανικό σύστημα διαχωρισμού των μαθητών στην ηλικία των 10 ετών σε «Gymnasium» (για ακαδημαϊκή κατεύθυνση), «Realschule» (για ενδιάμεση κατεύθυνση), ή «Hauptschule» (για βασική εκπαίδευση) αυξάνει τις ανισότητες, καθώς διαπιστώθηκε άμεση σύνδεση μεταξύ των αποτελεσμάτων των σχολείων και του κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών. Οι Γερμανοί αύξησαν την ηλικία στην οποία οι μαθητές επιλέγουν κατεύθυνση, ένωσε το «Realschule» με το «Hauptscule» και αύξησε τον αριθμό τους.
Μεγαλύτερη υποστηρικτικές δράσεις για τους μετανάστες
Σύμφωνα με την έκθεση του 2000, η κάτω του μετρίου απόδοση σε μαθηματικά και γλώσσα προερχόταν κατά κύριο λόγο από την ομάδα των μαθητών που έχουν μεταναστεύσει στην Γερμανία. Συστήνοντας υποστηρικτικές δομές, για την συγκεκριμένη κατηγορία μαθητών, η Γερμανία κατάφερε να βελτιώσει σημαντικά τα συνολικά αποτελέσματα σε εθνικό επίπεδο.
Ενοποίηση του κατακερματισμένου συστήματος
Η αποκεντρωμένη δόμη του εκπαιδευτικού συστήματος, όπου κάθε κράτος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας επιλέγει το εκπαιδευτικό της μοντέλο, αντιμετώπισε την κριτική το 2000. Από τότε θεσπίστηκαν κοινές εθνικές εξετάσεις, κοινό διδακτικό υλικό και ενοποιημένο σύστημα αξιολόγησης. Επίσης υπάρχει περισσότερη ενίσχυση στην κοινή δουλειά και την επικοινωνία μεταξύ των σχολείων.
Έλεγχος και Εποπτεία, αλλά όχι «ασφυκτική»
Η Γερμανία συνειδητοποίησε ότι ενώ πρέπει να υπάρχει ο κεντρικός έλεγχος, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές πρέπει να είναι απερίσπαστοι και να επικεντρώνονται στην διαδικασία της μάθησης παρά στα αποτελέσματα της. Έτσι, ενώ διατηρείται ένας μηχανισμός εποπτείας, τα αποτελέσματα της απόδοσης των σχολείων και οι βαθμοί που το καθένα συγκεντρώνει δεν δημοσιοποιούνται πια.
Διαφορετική φιλοσοφία
Ένα από τα βασικά προτερήματα αυτής της αλλαγής ήταν η ενίσχυση της δωρεάν δημόσιας εκπαίδευσης στην Γερμάνια. Οι αρχές θέλησαν να πραγματοποιήσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, χωρίς όμως να αμφισβητήσουν την δέσμευση τους σε μια προσβάσιμη, δημόσια εκπαίδευση. Σε αντίθεση με άλλες χώρες με ποιοτικά εκπαιδευτικά συστήματα, στην Γερμανία δεν καταβάλλονται δίδακτρα. Οι Γερμανοί διατήρησαν έτσι την ανθρωποκεντρική κα ολιστική προσέγγιση τους στην εκπαίδευση και διασφάλισαν τον δημόσιο χαρακτήρα της.