Ανατροπές και περικοπές θα σημάνει η παράδοση του πορίσματος της 12μελούς επιτροπής «σοφών» για το ασφαλιστικό στον υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο, καθώς θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο των σαρωτικών αλλαγών που έρχονται.
Η παράδοση του εν λόγω πορίσματος αναμένεται να γίνει μέσα στις επόμενες ώρες.
Περικοπές έως 18%
Το πόρισμα της επιτροπής «σοφών» αφορά αλλαγές που θα επηρεάσουν κυρίως τους νέους ασφαλισμένους, ωστόσο μειώσεις στις συντάξεις έρχονται και άμεσα, με στόχο να καλυφθεί η μνημονιακή υποχρέωση για επιπλέον εξοικονόμηση 1,8 δισ ευρώ μέσα στο 2016.
Για τον λόγο αυτό μπαίνει «μαχαίρι» από 11% στις συντάξεις πάνω από 1.000 ευρώ, έως και 18% στις υψηλότερες συντάξεις πάνω από 2.000 ευρώ. Οι μειώσεις θα είναι κλιμακωτές και θα μεγαλώνουν όσο μεγαλώνει και το ποσό της σύνταξης που παίρνουν αυτή τη στιγμή οι συνταξιούχοι. Το σίγουρο είναι ότι τα επόμενα χρόνια δεν θα υπάρχουν συντάξεις πάνω από 1.000 ευρώ, με κρατική χρηματοδότηση...
Οσον αφορά το νέο ασφαλιστικό που θα εισηγηθεί η επιτροπή «σοφών», το οποίο θα μετατρέπει το σύστημα από αναδιανεμητικό σε κεφαλοποιητικό για όσους πρωτοασφαλιστούν από την 1/1/2016, θα φέρει τέσσερις βασικές αλλαγές:
1. Ενοποίηση ταμείων
Η επιτροπή αναμένεται να προτείνει την ενοποίηση όλων των ταμείων σε ένα, δηλαδή στο ΙΚΑ, χωρίς να αποκλείεται, όμως, η δημιουργία ενός ξεχωριστού ταμείου επαγγελματιών. Επίσης, βέβαιο πρέπει να θεωρείται ότι από το υπερ-ταμείο αυτό θα εξαιρούνται οι αγρότες.
2. Τρόπος υπολογισμού των συντάξεων
Στο πόρισμα των «σοφών» θα προτείνεται η θέσπιση ενός ενιαίου συστήματος συντάξεων για τις επόμενες γενιές, με ενιαίους κανόνες και εισφορές, καθώς από το νέο ταμείο θα δίδονται όλες οι συντάξεις (κύριες και επικουρικές) και το εφάπαξ. Η δομή της νέας σύνταξης θα βασίζεται στις εισφορές του ασφαλισμένου συν τη βασική σύνταξη που θα χορηγείται στα 67 έτη, πιθανόν με εισοδηματικά κριτήρια.
Η επικουρική σύνταξη θα ενσωματωθεί στην κύρια, με στόχο να «εξαερωθεί» σε λίγα χρόνια, καθώς καταργείται η χρηματοδότηση των επικουρικών ταμείων από το ΑΚΑΓΕ. Το ενιαίο επικουρικό ταμείο δεν φαίνεται να αποφεύγει άμεσα μεσοσταθμικές μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις της τάξης του 5%, ενώ αν συνεχιστεί θα οδηγήσει σε λίγα χρόνια στην κατάργησή του και στην ενσωμάτωσή του από το ΙΚΑ.
Το νέο ποσοστό αναπλήρωσης της σύνταξης θα οδηγήσει σε εξόντωση τη μελλοντική γενιά συνταξιούχων, αφού δεν θα υπερβαίνει το 55% (κύρια και επικουρική), από 70% που είναι σήμερα.
Ταυτόχρονα με τον ενιαίο τρόπο υπολογισμού χάνουν χρήματα οι λεγόμενοι «παλαιοί συνταξιούχοι», καθώς αλλάζει πλήρως ο τρόπος υπολογισμού και θα έχουν τους ίδιους όρους με εκείνους που ασφαλίστηκαν μετά το 1993.
Θα υπάρξει ομογενοποίηση των εισφορών, από τις οποίες θα προκύπτουν και τα νέα ποσά των κύριων και των επικουρικών συντάξεων, αλλά και τα ποσά των εφάπαξ επιδομάτων.
3. Ορια ηλικίας
Το ασφαλιστικό που θα εισηγηθεί η επιτροπή «σοφών» δεν θα αφήνει παράθυρα για συνταξιοδότηση πριν τη συμπλήρωση των γενικών ορίων ηλικίας.
Παράλληλα, θα θεσπιστούν ενιαίοι και πλήρως ανταποδοτικοί κανόνες εισφορών και παροχών για όλα τα ταμεία, που θα εξισώνουν προς τα κάτω τις παροχές στα πρότυπα του ΙΚΑ.
4. Υπολογισμός σύνταξης με βάση το προσδόκιμο ζωής
Η τέταρτη αλλαγή αφορά στον υπολογισμό των ποσών των συντάξεων με βάση το προσδόκιμο όριο ζωής. Εκτός από την εθνική σύνταξη, ο ασφαλισμένος θα δικαιούται και την ανταποδοτική, η οποία θα καθορίζεται από τις εισφορές στο σύνολο του ασφαλιστικού του βίου. Ωστόσο, το ποσό που θα παίρνει για τη σύνταξη αυτή θα υπολογίζεται με βάση το προσδόκιμο όριο ζωής.
Για ποιους θα εφαρμοστεί το νέο σύστημα
Η επιτροπή «σοφών» θα εισηγηθεί ώστε το νέο σύστημα να μην εφαρμοστεί στους παλαιότερους ασφαλισμένους, για τεχνικούς λόγους. Θεωρητικά θα ισχύσει μια μεγάλη μεταβατική περίοδος, έτσι ώστε το νέο σύστημα να γίνει... ένα με τον Ν. 3863, ο οποίος θα εφαρμοστεί για τους παλαιότερους, με αλλαγές και αυτός, ως προς το χειρότερο (το πρώτο τμήμα σύνταξης έως 31.12.2010 υπολογίζεται με τον ισχύοντα τρόπο ενώ το δεύτερο τμήμα από το 2011 και μέχρι την ημερομηνία εξόδου υπολογίζεται με μικρότερους συντελεστές και με βάση τις εισφορές όλου του ασφαλιστικού βίου).
Στόχος είναι οι μειώσεις έως 20% που επέφερε ο Ν. 3863 στις συντάξεις ιδιωτικού αλλά και δημοσίου τομέα, μετά το 2023 να έρθουν νωρίτερα, προκειμένου να «ανασάνει» το σύστημα.
Υπηρεσιακοί παράγοντες έχουν εισηγηθεί το νέο μοντέλο να ισχύσει για τους ασφαλισμένους μετά το 2002, που θα υπάρχει πλήρες μηχανογραφημένο σύστημα και θα μπορούν ευκολότερα οι εισφορές να τοποθετηθούν σε ατομικές μερίδες.