Η διαδικασία του δημοψηφίσματος - Τι προβλέπεται

Τα ξημερώματα του Σαββάτου ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έριξε τη «βόμβα» για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στις 5 Ιουλίου.

Ποιο είναι το ερώτημα;

Ο πρωθυπουργός στο διάγγελμά του γνωστοποίησε το ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι Ελληνες πολίτες: Αποδοχή ή απόρριψη της πρότασης των θεσμών.

Τι προβλέπει το Σύνταγμα για τα δημοψηφίσματα

• Το δημοψήφισμα αφορά «κρίσιμα εθνικά θέματα»: προκηρύσσεται για ένα θέμα που η κυβέρνηση θεωρεί κρίσιμο και εθνικής σημασίας, με τη σύμφωνη γνώμη 151 βουλευτών.
• Νομοθετικό δημοψήφισμα: προκηρύσσεται για ήδη ψηφισμένο νομοσχέδιο, που απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη της αυξημένης πλειοψηφίας των 180 βουλευτών.

Ειδικότερα, στο άρθρο 44 του Συντάγματος προβλέπονται τα εξής:

• O Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του υπουργικού Συμβουλίου.
• Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου (σ.σ.: 180 βουλευτές) και όπως ορίζουν ο Kανονισμός της Bουλής και νόμος για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής. Δεν εισάγονται κατά την ίδια περίοδο της Bουλής περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος για νομοσχέδιο.

Ως ημέρα διεξαγωγής ορίζεται η Κυριακή με την ψηφοφορία να ξεκινά στις 7.00 και ολοκληρώνεται στις 19.00 της ίδιας ημέρας. Για να θεωρηθεί έγκυρο το αποτέλεσμα της λαϊκής ετυμηγορίας θα πρέπει η συμμετοχή των ψηφοφόρων να είναι στο 40%.

Τι ισχύει

• οροθετούνται οι βασικές έννοιες, δηλαδή το κρίσιμο εθνικό θέμα, στο οποίο δεν περιλαμβάνονται μόνο ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής άμυνα, αλλά και ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος σχετικά με την πολιτική, την κοινωνική και την οικονομική ζωή της χώρας, το ψηφισμένο νομοσχέδιο, το σοβαρό κοινωνικό ζήτημα και το δημοσιονομικό ζήτημα.
• ψηφίζουν όσοι είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και την ημέρα της ψηφοφορίας βρίσκονται εντός των ορίων της χώρας,
• η ψηφοφορία διεξάγεται σε εκλογικές περιφέρειες και ταυτόχρονα σε όλη την επικράτεια,
• οι ψηφοφόροι καλούνται να εκφράσουν την προτίμησή τους σε έντυπο ψηφοδέλτιο, το οποίο περιέχει το ερώτημα και τις δυνατές απαντήσεις, όπως καθορίζονται από τη Βουλή,
• επικρατεί η απάντηση που συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία των εγκύρων ψηφοδελτίων, στα οποία δεν προσμετρώνται τα λευκά,
• η ετυμηγορία του εκλογικού σώματος είναι συμβουλευτική για την κυβέρνηση, με εξαίρεση την περίπτωση δημοψηφίσματος για ψηφισμένο νομοσχέδιο, οπότε έχει δεσμευτικό περιεχόμενο, αρκεί να πάρει μέρος στην ψηφοφορία τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) όσων είναι γραμμένοι στους εκλογικούς,
• η οικονομική διαχείριση και η δημόσια προβολή υπόκεινται στις ρυθμίσεις, που διέπουν τις γενικές βουλευτικές εκλογές, και
• το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας και, εν γένει, το κύρος του δημοψηφίσματος ελέγχεται από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο