Τις σκέψεις και τις επόμενες κινήσεις της Γερμανίδας καγκελαρίου αναφορικά με το ελληνικό ζήτημα αναλύουν οι Financial Times μέσω άρθρου του δημοσιογράφου Philip Stephens, το οποίο συνοδεύεται από ένα ευφάνταστο σκίτσο.
Γράφει ο Stephens:
Στο Βερολίνο, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, οι πολιτικοί έχουν ήδη αρχίσει να σκέφτονται την επόμενη ημέρα. Μπορεί αυτή να είναι την επόμενη εβδομάδα, σε έναν μήνα ή ένα χρόνο.
Το πρώτο βήμα είναι να προετοιμαστούν για το blame game εφόσον η ελληνική κυβέρνηση αποφασίσει να χρεοκοπήσει. Το δεύτερο είναι να αναρωτηθούν τι θα συμβεί από εκεί και πέρα. Grexit; Εξοδος από την ΕΕ; Ενα κράτος υπό κατάρρευση που θα μετατραπεί σε κακό κράτος; Ενα προτεκτοράτο το Πούτιν στα Βαλκάνια;
Μέσα σε αυτόν τον πανικό έχω ακούσει αρκετούς λόγους για τους οποίους η Ανγκελα Μέρκελ και οι υπόλοιποι ηγέτες της Ευρωζώνης που κρατάνε σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα (Ισπανία, Πορτογαλία, Ισπανία) πρέπει να ξεσκεπάσουν την ελληνική μπλόφα. Οχι εξαιτίας κάποιας αυταρέσκειας ή για τιμωρία και εκδίκηση, αλλά επειδή οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν δώσει κάποια καλύτερη εναλλακτική.
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε μια άσχημη ιστορία να παρουσιάσει μετά την εκλογική του νίκη. Η Ελλάδα χρειαζόταν ελάφρυνση χρέους και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους ότι θα διαλύσει τις πελατειακές σχέσεις που δηλητηριάζουν την πολιτική και την οικονομία της χώρας.
Ο αντικειμενικός παρατηρητής θα μπορούσε να διακρίνει μια συμφωνία: Μια ριζική μεταρρύθμιση κρατικών θεσμών, αντιμετώπιση των ολιγαρχώην και άνοιγμα των καρτέλ και κλειστών επαγγελμάτων που κάνουν τον ελληνικό λαό φτωχότερο, μαζί με μια παρατεταμένη επίθεση στην διαφθορά με αντάλλαγμα την υπόσχεση για διαγραφή χρέους.
Η καλή θέληση είναι εξαντλημένη. Οι υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν υλοποιήθηκαν. Κλίκες, καρτέλ και ολιγάρχες ευδοκιμούν όπως και πριν. Και στις συνομιλίες με τους πιστωτές της η Αθήνα έχει επιδείξει ένα τοξικό μείγμα αλαζονείας, ερασιτεχνισμού και προσβλητικής πλεονεξίας.
Ας αφήσουμε τα επιμέρους επιχειρήματα των τεχνοκρατών σχετικά με το ακριβές μέγεθος του πρωτογενούς πλεονάσματος της Ελλάδας ή τις περικοπές που χρειάζονται για την δημιουργία ενός βιώσιμου ασφαλιστικού συστήματος.
Στις συνομιλίες με τους άλλους ηγέτες ο Αλέξης Τσίπρας ακολούθησε την γραμμή ενός φονταμενταλιστή. Θέλει ελάφρυνση χρέους που θα είναι αρκετή να απελευθερώσει την Ελλάδα από όλες τις υποχρεώσεις του τρέχοντος προγράμματος με τους πιστωτές και θέλει να βγει από το πρόγραμμα γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ απαρνιέται τις αρχές της ελεύθερης αγοράς.
Ενοχλημένη η Μέρκελ: Ετοιμη να δει την Αθήνα εκτός ευρώ
Συνεπώς δεν προκαλεί έκπληξη ότι διαισθάνεται κανείς μια έντονη ενόχληση από την πλευρά της γερμανικής κυβέρνησης. Από την καγκελαρία έως τα υπουργεία εξωτερικών και οικονομικών, το μήνυμα είναι ότι το μέλλον της Ελλάδας βρίσκεται στα χέρια της κυβέρνησής της. Και αν οι πιο σκληρές δηλώσεις έχουν γίνει από το κόμμα της Μέρκελ, οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν διαγράψει την αρχική τους συμπάθεια απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ.
Από το περιβάλλον της καγκελαρίου λένε ότι είναι έτοιμη να δει την Αθήνα να βγαίνει από το ευρώ. Υπάρχουν διαφορές με το υπουργείο Οικονομικών, όπου αφεντικό είναι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ωστόσο, η κα Μέρκελ έχει μια ευρύτερη πολιτική αντίληψη.
Ωστόσο, παρακολουθεί πολύ προσεκτικά το ενδεχόμενο να γίνει ανταρσία μέσα στο κόμμα της σε περίπτωση που απομακρυνθεί πολύ από την γραμμή του υπουργού Οικονομικών. Η Ανγκελα Μέρκελ είναι μια ηγέτιδα καλά εξασκημένη στην επιβίωση και αυτό πολλοί το ξεχνούν.
Υπάρχει ένας καλός λόγος
Αν και ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει αποφασισμένος να προχωρήσει προς το χείλος του γκρεμού και οι εταίροι αισθάνονται βέβαιοι πως η Ευρωζώνη θα αντέξει το σοκ, η Ανγκελα Μέρκελ είναι εκείνη που διαισθάνεται καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο ηγέτη τον έναν καλό λόγο για τον οποίο δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί η Ελλάδα.
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι ανεξάρτητοι από την οικονομία που μπορεί να την προβληματίζουν, καθώς, η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα δημιουργούσε μεγαλύτερη ανησυχία στις πιο ταραγμένες περιοχές της Ευρώπης. Ο Πούτιν που προωθεί την αστάθεια και την ανατροπή στα Βαλκάνια, θα αδράξει την ευκαιρία.
Η στάση της Ευρώπης απέναντι στον ρεβανσισμό της Ρωσίας θα αποδυναμωθεί. Θα είναι ακόμη πιο δύσκολο να συγκρατηθεί η μετανάστευση από την Μεσόγειο. Οι προσπάθειες συμφιλίωσης στην Κύπρο θα πάγωναν και όλα αυτά ανεξάρτητα από τον αντίκτυπο στην εμπιστοσύνη των αγορών για το μακροπρόθεσμο μέλλον της Ευρωζώνης.
Η δική μου εκτίμηση είναι πως αυτό που κρατάει ξύπνια την κα Μέρκελ τα βράδια είναι πολύ λιγότερο χειροπιαστό και ισχυρό από όλους αυτούς τους υπολογισμούς. Το πιο πιθανό είναι πως βρίσκεται διχασμένη μεταξύ της εδραιωμένης πεποίθησής της για τη σημασία της τήρησης των κανόνων και της αίσθησης του καθήκοντος για την ευρωπαϊκή αποστολή της Γερμανίας.
Βλέπει τον εαυτό της ως τον φρουρό της ευρωπαϊκής ενότητας, μετά την υποχώρηση της γαλλικής κυβέρνησης του Φρανσουά Ολάντ. Η έξοδος της Ελλάδας θα ήταν μια ιστορική αποτυχία. Μια παραδοχή του πόσο εύθραυστο είναι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και ένα σημάδι στον κόσμο ότι η διαδικασία της ενοποίησης θα αντιστρεφόταν.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν σημαίνουν πολλά στους ευρωσκεπτικιστές Αγγλοσάξονες. Αλλά η νέα, ενωμένη Γερμανία ιδρύθηκε στην πεποίθηση πως το μέλλον της είναι ριζομένο στην ενοποίηση της Ευρώπης. Αυτή είναι η μεγάλη κληρονομιά του Χέλμουτ Κολ.
Ενας Ιταλός φίλος υποστήριξε πριν λίγες ημέρες ότι η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίζει την Ελλάδα όπως πολλοί στην Ιταλία αντιμετωπίζουν εδώ και καιρό το Νότιο τμήμα της χώρας: αδιόρθωτη, υπερβολικά ακριβή, αλλά εντέλει απαραίτητη.
Η κα Μέρκελ είμαι βέβαιος ότι δεν θα πήγαινε τόσο μακριά, αλλά δεν θα άφηνε με τόση ελαφρότητα την Ελλάδα. Αλλά εδώ βρίσκεται η ειρωνεία. Οποιο και αν είναι το αποτέλεσμα – Grexit ή άλλη μια διάσωση - η Γερμανίδα καγκελάριος μπορεί να είναι η μεγάλη χαμένη.