Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Allianz και συγγραφέας, Michael Heise, προχώρησε στις απαραίτητες συγκρίσεις. Τι έπραξε η Ιρλανδία και τι δεν έκανε η Ελλάδα; Πώς οι μεν κατάφεραν να βγουν ξανά τις αγορές και να αποπληρώσουν τα δάνειά τους και οι δε εμφανίζονται ακόμη πιο αδύναμοι;
Γράφοντας στο Project Syndicate, κάνει λόγο για μαθήματα που πρέπει να πάρουν οι Έλληνες από τους Ιρλανδούς και να ακολουθήσουν τα δίδαγμά τους. Όπως αναφέρει: «Κανείς δεν αμφισβητεί ότι τα πράγματα έχουν πάει στραβά με την Ελλάδα. Η χώρα έχει βυθιστεί σε έναν φαύλο κύκλο αποπληθωρισμού και λιτότητας, ενώ το επιχείρημα ότι η δημοσιονομική εξυγίανση οδηγεί αναγκαστικά σε ατέρμονη ύφεση δεν επιβεβαιώνεται από τα πράγματα».
Κάπου εκεί μπαίνει στο... ζύγι η περίπτωση της Ιρλανδίας – μιας χώρας που επλήγη καίρια από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Ο φουσκωμένος τραπεζικός τομέας της, υπό το βάρος της κρίσης, δεν άντεξε τις τεράστιες απώλειες και λύγισε. Ειδικά όταν έσκασε η φούσκα στο real estate. Για να αποφύγει ένα καταστροφικό bank run, η κυβέρνηση εγγυήθηκε το σύνολο των ανεξόφλητων υπολοίπων των καταθέσεων και των υποχρεώσεων.
Ως εκ τούτου, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από το 25% του ΑΕΠ, το 2007, σε περισσότερο από 120% το 2013. Αν προσθέσει κανείς και το ιδιωτικό χρέος, αντιλαμβάνεται πως η ιρλανδική οικονομία κάθισε πάνω σε ένα βουνό χρέους που έφτασε σχεδόν στο 400% του ΑΕΠ. Στην Ελλάδα, όπου το ιδιωτικό χρέος είναι πολύ χαμηλότερο, το συνολικό χρέος ανέρχεται περίπου στο 300% του ΑΕΠ.
Επέστρεψε στις αγορές
Έστω και έτσι, η Ιρλανδία επανέκτησε πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων στις αρχές του 2013 και οι επενδυτές, έκτοτε, έχουν μικρές αμφιβολίες για τις προοπτικές της χώρας. Πράγματι, η οικονομία της αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, η ανεργία είναι κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης και το κόστος δανεισμού είναι κατά μια ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερο από το αντίστοιχο των ΗΠΑ.
Το ερώτημα είναι πώς το έκανε. Ο Heise εξηγεί: «Η Ιρλανδία απέδειξε πως ακόμη και μέσα σε μια σοβαρή κρίση είχε την αποφασιστικότητα να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και να σταθεροποιήσει γρήγορα την οικονομία της, με αποτέλεσμα να περάσει σε σύντομο χρονικό διάστημα στην ανάπτυξη. Στο αποκορύφωμα της κρίσης, η κυβέρνηση της Ιρλανδίας περιέκοψε τους μισθούς του δημόσιου τομέα και τις συντάξεις, αύξησε την ηλικία συνταξιοδότησης (στα 68 από το 2028), περιέκοψε κοινωνικές παροχές και αύξησε τον φόρο προστιθέμενης αξίας».
Οι διαφορές
Ο Heise παραδέχεται πως υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στην Ιρλανδία και την Ελλάδα. Η ελληνική οικονομία έχει δεχθεί τις βλαπτικές συνέπειες της λιτότητας διότι είναι από τη φύση της «άκαμπτη». Σε αντίθεση με την περισσότερο ευέλικτη οικονομία της Ιρλανδίας που αντιστάθμισε την απώλεια θέσεων εργασίας στον τραπεζικό και κατασκευαστικό κλάδο με προσλήψεις σε άλλους τομείς.
Επιπλέον, ωφελήθηκε από την ισχυρή έμφαση στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ακόμη κι έτσι, όμως, μπορεί να προσφέρει ένα μάθημα στην Ελλάδα για το πώς μια χώρα μπορεί να επανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών. Η Ιρλανδία το κατάφερε μέσω της ακλόνητης επιμονής της να βάλει σε τάξη τα δημόσια οικονομικά της και να καθαρίσει τον τραπεζικό τομέα. Τα ιρλανδικά ομόλογα, που το 2011 βρέθηκαν στο 15%, τώρα βρίσκονται κάτω από το 1%... Μπορεί να δέχθηκε τη βοήθεια της ΕΚΤ, αλλά στην ουσία κέρδισε μόνη της την εμπιστοσύνη των αγορών – έναν δρόμο που ακολούθησε στη συνέχεια και η Πορτογαλία.
Ενάρετος κύκλος
Με την επιστροφή της εμπιστοσύνης των επενδυτών, ένας ενάρετος κύκλος ξεκίνησε εντός της χώρας, αναφέρει η ανάλυση. Επί παραδείγματι, η χώρα ξεχρέωσε το δάνειο προς το ΔΝΤ (12,5 δισεκατομμύρια ευρώ) νωρίτερα από το προβλεπόμενο, ενώ η εμπιστοσύνη πήγε χέρι-χέρι με την ανάπτυξη. Το 2009, η ιρλανδική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 6%. Πέρυσι, παρουσίασε αύξηση 4,8% - μακράν το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωζώνη. Και είναι σε καλό δρόμο για να το αυξήσει κατά 3% το τρέχον έτος, το διπλάσιο του μέσου όρου της Ευρωζώνης.
Αυτή η αύξηση έχει επιτευχθεί από μία ποικιλία παραγόντων. Όπως: συγκράτηση των μισθών, αύξηση της παραγωγικότητας, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τόνωση των εξαγωγών. Και τώρα ότι οι χαμηλότερες τιμές του πετρελαίου, σε συνδυασμό με την πτώση της ανεργίας κατά 5%, επεκτείνουν την ανάπτυξη και σε άλλους τομείς της οικονομίας.
Εν ολίγοις, η αξιοπιστία που η Ιρλανδία απέκτησε μέσω αποφασιστικής δημοσιονομικής πολιτικής και οι μεταρρυθμίσεις συνέβαλαν στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, διευκολύνοντας την επιστροφή στην ανάπτυξη και, συνεπώς, στη δημοσιονομική εξυγίανση. Φυσικά, η ακριβής προσέγγιση των πολιτικών που λαμβάνονται σε μια χώρα δεν μπορεί να βρει μιμητές αλλού. Όμως, η ιρλανδική στάση θα μπορούμε να χρησιμοποιηθεί ως πηγή έμπνευσης για την Ελλάδα και τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης που αγωνίζονται να ξεφύγουν από την οικονομική χρήση, καταλήγει ο Heise.