Ποιός δεν σκλαβώθηκε από τα μάτια κάποιου σκύλου κάποια στιγμή και ποιός δεν ένοιωσε πως κάτι ανάλογο νοιώθει και ο «καλύτερος φίλος» του ανθρώπου; Τώρα, μια νέα ιαπωνική επιστημονική έρευνα έρχεται για πρώτη φορά να εξηγήσει αυτή την ιδιόμορφη ιστορία αγάπης που «παίζεται» με τα μάτια.
Όταν ο άνθρωπος και ο σκύλος κοιτάζονται στα μάτια, πυροδοτείται η αυξημένη παραγωγή της ορμόνης ωκυτοκίνης και στους δύο, πράγμα που δημιουργεί έναν βιοχημικής φύσης συναισθηματικό δεσμό μεταξύ τους. Κάπως έτσι τα κατοικίδια ζώα και ιδίως οι σκύλοι γρήγορα γίνονται αναπόσπαστο μέλος μιας ανθρώπινης οικογένειας, ψυχή τε και σώματι.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον ζωολόγο Τακεφούμι Κικουσούι, καθηγητή κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Αζαμπού, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με το ίδιο, το πρακτορείο Ρόιτερς και το "New Scientist", μελέτησαν στο εργαστήριο 30 ζεύγη ανθρώπων (ανδρών και γυναικών) και σκύλων (από διάφορες ράτσες) και μέτρησαν τα επίπεδα της ωκυτοκίνης πριν και μετά την 30λεπτη επαφή μεταξύ τους.
Η ανάλυση των ούρων τόσο των ανθρώπων, όσο και των σκύλων, έδειξε ότι η ωκυτοκίνη τους ακολουθούσε παράλληλη πορεία. Όσο ανέβαινε στους ανθρώπους, τόσο αύξανε στους σκύλους - και το αντίστροφο. Και όσο μεγάλωνε η ωκυτοκίνη στα δύο είδη, τόσο μεγαλύτερος ήταν ο χρόνος που οι σκύλοι (και ιδίως οι σκύλες) κοιτούσαν περισσότερο τα αφεντικά τους. Η ωκυτοκίνη αυξανόταν στους σκύλους κατά 130% περίπου, ενώ στα αφεντικά τους κατά 300%, όταν κοιτάζονταν για αρκετή ώρα στα μάτια.
Οι ερευνητές συμπέραναν ότι η δράση της ωκυτοκίνης -της ορμόνης της στοργής και της αγάπης- μπορεί να υπερβεί τα σύνορα των βιολογικών ειδών, τουλάχιστον μεταξύ ανθρώπων και σκύλων. Παρόμοια πειράματα με λύκους (από τους οποίους κάποτε προήλθαν οι σκύλοι) δεν έδειξαν ανάλογη επίδραση στην ωκυτοκίνη, ούτε των ανθρώπων ούτε των λύκων, παρόλο που οι τελευταίοι είχαν ανατραφεί από ανθρώπους ήδη από τη στιγμή της γέννησής τους.
Η ανακάλυψη μπορεί να εξηγήσει πώς ένα μέρος των λύκων εξημερώθηκε πριν από χιλιάδες χρόνια και έγινε σύντροφος του ανθρώπου, με τη βοήθεια του αρχαίου βιολογικού μηχανισμού της ωκυτοκίνης. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι κάποια στιγμή μια ομάδα πιο φιλικών λύκων αλληλεπίδρασε με μια ομάδα ανθρώπων με τρόπο τέτοιο που υπήρξε μια αμοιβαία αύξηση της ωκυτοκίνης, κάτι που -μέσω ενός «ενάρετου κύκλου» ανατροφοδότησης- οδήγησε σε πιο στενό δεσμό μεταξύ τους κ.ο.κ.
Η ωκυτοκίνη, η οποία παράγεται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου και εκκρίνεται από τη υπόφυση, επιτελεί ποικίλους ρόλους στους ανθρώπους και σε άλλα θηλαστικά. Βοηθά στην έναρξη του τοκετού, στη δημιουργία δεσμού ανάμεσα στη μητέρα και στο βρέφος στη διάρκεια του θηλασμού, στη μείωση του στρες, στην αρμονική συνεργασία των μελών μιας ομάδας, στην ενίσχυση του αλτρουισμού, στη σεξουαλική διέγερση κ.α.
Αλλοι επιστήμονες εμφανίστηκαν πάντως πιο επιφυλακτικοί και δήλωσαν ότι περιμένουν τα ευρήματα της μελέτης να επιβεβαιωθούν από μια άλλη μεγαλύτερη έρευνα.
Η λύσσα επιμένει
Από την άλλη, μια νέα επιστημονική μελέτη αποκαλύπτει πως σχεδόν 59.000 άνθρωποι κάθε χρόνο - 160 κάθε μέρα- πεθαίνουν από δάγκωμα λυσσασμένου σκύλου παγκοσμίως. Παρόλο που η λύσσα είναι ασθένεια που μπορεί να προληφθεί, παραμένει θανατηφόρα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρα Κέιτι Χάμπσον του βρετανικού Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό PLoS One, εκτιμούν ότι διεθνώς το οικονομικό κόστος λόγω της λύσσας φθάνει τα 8,6 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, κυρίως εξαιτίας των πρόωρων θανάτων, αλλά και των δαπανών για ανθρώπινα εμβόλια, της απώλειας εισοδήματος των θυμάτων κ.α.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος να κολλήσει κανείς λύσσα -και να πεθάνει από αυτήν- είναι στις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, ιδίως στην υποσαχάρεια Αφρική, ενώ σε απόλυτους αριθμούς η Ινδία έχει τα περισσότερα θανατηφόρα κρούσματα παγκοσμίως. Σχεδόν σε όλες τις χώρες της Αφρικής και της Ασίας ο εμβολιασμός των σκύλων κατά της λύσσας (το βασικό «όπλο» πρόληψης) είναι ανεπαρκής.