Οι περισσότερες, αν όχι όλες, ευρωπαϊκές χώρες και τα συναφή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν δύο ανομολόγητους φόβους. Ο ένας οδηγεί στον άλλον.
Πρώτον, κάνουν πλάνα για ενδεχόμενο Grexit και, δεύτερον, δεν τα δημοσιοποιούν για να μην προκαλέσουν αναταραχή στις αγορές.
Την ίδια ώρα, αίσθηση προκαλεί το δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Die Zeit με τίτλο «Η γερμανική κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα σχέδιο χρεοκοπίας της Ελλάδας χωρίς την έξοδο της χώρας από το ευρώ», δημοσίευμα που αρνήθηκε να σχολιάσει ο εκπρόσωπος Τύπου της Μέρκελ κατά την τακτική ενημέρωση των δημοσιογράφων.
Η εφημερίδα επικαλείται πηγές της στην κυβέρνηση, σύμφωνα με τις οποίες στο Βερολίνο κερδίζει έδαφος η αίσθηση πως η Αθήνα δεν θα μπορέσει να υλοποιήσει κάποια από τις υποχρεώσεις της προς τους δανειστές τις προσεχείς κρίσιμες εβδομάδες. Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό που επικαλείται η εφημερίδα, θα επιτραπεί στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να συνεχίσει να στηρίζει τις ελληνικές τράπεζες, αν και θα θεωρηθούν και αυτές χρεοκοπημένες.
Προϋπόθεση για να συμβεί αυτό το σενάριο της ήπιας χρεοκοπίας θα είναι να δείξει η κυβέρνηση πνεύμα συνεργασίας και να υπάρξει εργασία και επιμονή για την πορεία των μεταρρυθμίσεων.
«Χτύπημα» για Grexit και από το περιοδικό EuroInsight
Σε αυτή την αποκάλυψη προχωράει το EuroInsight, επικαλούμενο αξιωατούχους της Ευρωζώνης που μεταφέρουν το κλίμα που επικρατεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Συγκεκριμένα, αναφέρουν πως οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης και οι θεσμοί έχουν μελετήσει τις πιθανές επιπτώσεις μιας ελληνικής εξόδου και τον μετριασμό τους. Την ίδια στιγμή, για προφανείς λόγους, προσπαθούν να υποβαθμίσουν τη σημασία των ασκήσεων επί χάρτου στις οποίες προβαίνουν.
Μικρή, μυστικοπαθής ομάδα
Ο Φλέμινγκ Λάρσεν, πρώτην αναπληρωτής διευθυντής του ερευνητικού τμήματος του ΔΝΤ, τονίζει: «Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να είναι πολύ-πολύ ανήσυχοι για την πιθανότητα ενός Grexit». Επιπλέον, τόνισε πως είναι πολύ πιθανό το ΔΝΤ να έχει δημιουργήσει μια πολύ μικρή και αρκετά μυστικοπαθή ομάδα ανώτερων στελεχών που θα έχουν ως κύριο μέλημα να συζητήσουν τα ενδεχόμενα μιας ελληνικής εξόδου από το ευρώ ή πιθανής αθέτησης των υποχρεώσεών της και συνάμα να εξετάσουν τον περιορισμό των πιθανών επιπτώσεων που θα έχει ένα τέτοιο ενδεχόμενο για την παγκόσμια οικονομία. Πάντως, όταν τέθηκε το ζήτημα στην εκπρόσωπο του ευρωπαϊκού σκέλους του ΔΝΤ, Άντζελα Γκαβίρια, αρνήθηκε να το σχολιάσει.
Η ΕΚΤ και οι άλλοι
Το EuroΙnsight σημειώνει πως η Γερμανία, η Πορτογαλία, η Κομισιόν και η Ευρωομάδα έχουν κάνει έναν πρώτο σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης, ενώ τα γερμανικά ΜΜΕ αναφέρουν πως κάτι αντίστοιχο έχει κάνει και η ΕΚΤ. Για τον Λάρσεν, αυτοί οι σχεδιασμοί έχουν στόχο να μελετήσουν τους περιορισμούς μετάδοσης της κρίσης σε άλλες χώρες. Υπό αυτό το πρίσμα, η ΕΚΤ θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι η διατραπεζική ρευστότητα θα παραμείνει ισχυρή, έτσι ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο του ντόμινο και να μην ξυπνήσουν μνήμες από την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008. Ήδη, αναφέρει ο Λάρσεν, το πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης λειτουργεί ως ένας μηχανισμός ανάσχεσης της μετάδοσης.
Για τον Γιαν φον Γκέριχ, οικονομολόγο της Nordea, οι κίνδυνοι ενός Grexit είναι «πολύ πραγματικοί». Οι πιθανότητες, κατά την άποψή του, είναι στο 30%, το οποίο θεωρεί αρκετά υψηλό: «Είναι σαφές πως κάθε σοβαρό ίδρυμα θα πρέπει να έχει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για μια ελληνική έξοδο».
Τι σχεδιάζουν οι κυβερνήσεις
Μόλις την περασμένη εβδομάδα έγινε γνωστό ότι το Ελσίνκι είχε θέσει τα σχέδια έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν προχωρήσει σε συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις που θα της επιτρέψουν να λάβει χρήματα και να αποφύγει τη χρεοκοπία. Το μυστικό έγγραφο διέρρευσε και δημοσιεύτηκε στην ημερήσια εφημερίδα Helsingin Sanomat, αλλά ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της χώρας αρνήθηκε να το σχολιάσει.
Το γραφείο του Βρετανού πρωθυπουργού επιβεβαίωσε τον Φεβρουάριο ότι ο Κάμερον είχε συναντηθεί με εκπροσώπους από το υπουργείο Οικονομικών, την Τράπεζα της Αγγλίας, το υπουργείο Εξωτερικών και το υπουργείο Επιχειρήσεων έτσι ώστε να προετοιμαστούν για το ενδεχόμενο ενός Grexit. Κάτι που επιβεβαιώθηκε από επίσημα χείλη.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Πορτογαλίας, Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, παραδέχθηκε στο EuroInsight πως και η Πορτογαλία μελέτησε παρόμοια σχέδια, μόνο που το έκανε για λόγους αλληλεγγύης και σύνεσης. Μάλιστα, δεν θέλησε να επιβεβαιώσει τίποτα, καθώς κατανόησε πως θα ήταν αρκετά αρνητικό θα αναφερθεί σε ένα πιθανό Grexit.
Εν τω μεταξύ, o Αντόνιο Μπαγιάο Φελίξ, πρώην υπουργός Οικονομικών της Πορτογαλίας, απέκλεισε το ενδεχόμενο Grexit, λέγοντας ότι δεν θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας, αλλά κυρίως της Ευρώπης. Πρόσθεσε, όμως, ότι η Πορτογαλία είναι ασφαλέστερη τώρα σε σχέση με το 2011.
Πυρηνικό ατύχημα
Ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ στις Βρυξέλλες προσπάθησε να μετριάσει όλα αυτά τα σχέδια φέρνοντας ένα απλό παράδειγμα: «Υποθέτω πως στην Ευρώπη υπάρχει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που υπάρξει κάποιο ατύχημα σε ένα εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας. Αυτό δεν σημαίνει πως περιμένουμε ένα ατύχημα». Όταν ρωτήθηκε για το θέμα, η εκπρόσωπος της Κομισιόν, Μίνα Αντρέεβα, απάντησε: «Το μόνο σχέδιο του προέδρου Γιούνκερ είναι να κρατήσει την Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Εργαζόμαστε μέρα και νύχτα με τους εταίρους μας για να συμβεί αυτό και δεν θα πρέπει να αποσπάται η προσοχή μας από τις φήμες που εμφανίζονται στον Τύπο».
Ο φόβος των αγορών
Εκτός από τον φόβο της αναταραχής στις αγορές, υπάρχει επίσης και ο πολιτικός φόβος γύρω από ένα Grexit. Έτσι, αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα μπορεί να επαναληφθεί και σε άλλες χώρες με την άνοδο των λαϊκιστών στο στιλ του ΣΥΡΙΖΑ, με πρώτο και καλύτερο το Podemos στην Ισπανία.
Μιλώντας την Τρίτη, ο επικεφαλής οικονομολόγος Ολιβιέ Μπλανσάρντ του ΔΝΤ δήλωσε ότι η Ευρωζώνη ήταν σε καλύτερη θέση για να αντέξει τις συνέπειες ενός Grexit, αλλά «αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα υπάρξουν επιπτώσεις».
