Πρόστιμο 10 εκατομμυρίων ευρώ κατ’ αποκοπήν και 14,52 εκατομμυρίων ευρώ σε εξαμηνιαία βάση, μέχρι την πλήρη συμμόρφωση, επέβαλε τελικά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στην Ελλάδα για τις παράνομες χωματερές που εξακολουθεί να λειτουργεί.
Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση είναι μειωμένη σε σχέση με την πρόταση της εισαγγελέως που αφορούσε στην άμεση καταβολή από τη χώρα μας 22 εκατομμυρίων ευρώ και επιπλέον 54.450 ευρώ για κάθε ημέρα μέχρι το κλείσιμο και την αποκατάσταση και της τελευταίας χωματερής.
Σύμφωνα με την απόφαση, μετά το πρώτο εξάμηνο, το πρόστιμο των 14.520.000 ευρώ θα υπολογίζεται ανάλογα με την πρόοδο της χώρας στο κλείσιμο και αποκατάσταση των χωματερών.
Θα αφαιρούνται 40.000 ευρώ για κάθε παράνομο χώρο ταφής απορριμμάτων που κλείνει και 80.000 ευρώ για κάθε χωματερή που παύει να λειτουργεί και παράλληλα αποκαθίσταται περιβαλλοντικά.
Το κατ’ αποκοπήν ποσό των 10 εκατ. επιβλήθηκε, σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, για την πρόληψη επανάληψης εκ μέρους της Ελλάδας ανάλογων παραβάσεων και στο μέλλον.
Στους δήμους «ο λογαριασμός»
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον Ν. 4042/ 2012, τα ποσά που καταβάλλονται από το ελληνικό Δημόσιο ως χρηματικά πρόστιμα λόγω παραβιάσεων της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα απόβλητα και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, θα παρακρατούνται από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους των ΟΤΑ.
Η διάταξη του νόμου αυτού εξειδικεύτηκε με κοινή απόφαση των υπουργείων Περιβάλλοντος, Εσωτερικών και Οικονομικών, όπου προβλέπονται τα εξής:
- Το ποσό των προστίμων που θα καταλογίσει στην Ελλάδα το Ευρωδικαστήριο για τις χωματερές και τα λύματα θα μεταβιβαστεί στους υπαίτιους, δήμους ή περιφέρειες με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών.
- Στην περίπτωση που οι παραβάτες είναι πολλοί, θα γίνεται επιμερισμός του προστίμου με κριτήρια όπως ο πληθυσμός και ο βαθμός συμμόρφωσης.
- Την ευθύνη για τον υπολογισμό του ημερήσιου προστίμου έχει το ΥΠΕΚΑ, το οποίο θα ζητά από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις πληροφόρηση για το εάν και ποιες ενέργειες έχουν δρομολογήσει, όπως για παράδειγμα την απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων ενός ΧΥΤΑ, τη δημοπράτηση του ΧΥΤΑ, την πιστοποίηση των εν εξελίξει εργασιών κ.λπ.
Το χρονικών των καταδικαστικών αποφάσεων
Η Ελλάδα καταδικάστηκε για πρώτη φορά το 2005 για τη λειτουργία 1.125 παράνομων χωματερών.
Το 2009 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε και πάλι την προδικαστική διαδικασία, καθώς η χώρα μας δεν είχε συμμορφωθεί, και τον περασμένο Ιούνιο η υπόθεση κατέληξε και πάλι στο Δικαστήριο.
Η Ελλάδα τιμωρήθηκε για την ύπαρξη (τον Ιούνιο, οπότε και εκδικάστηκε η υπόθεση) 70 ενεργών χωματερών και ακόμα 223 κλειστών που δεν είχαν αποκατασταθεί. Με δεδομένο όμως ότι το πρόστιμο θα μειώνεται κατά 150 ευρώ ημερησίως για κάθε χωματερή που κλείνει ή/και αποκαθίσταται.
Στο πλαίσιο αυτό, τις προηγούμενες εβδομάδες αποφασίστηκε το άμεσο κλείσιμο των παράνομων χωματερών στη Στερεά Ελλάδα (6) και στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (5), και η διάθεση των απορριμμάτων σε υφιστάμενους ΧΥΤΑ που λειτουργούν στην ευρύτερη περιοχή.
Σύμφωνα, πάντως, με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, σε όλη τη χώρα λειτουργούν 49 χωματερές: 18 στην Πελοπόννησο, 16 σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα, 4 στο Βόρειο Αιγαίο, 4 στην Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας και οι υπόλοιπες διάσπαρτες σε όλη τη χώρα. Μέσα στις επόμενες ημέρες ο αριθμός των χωματερών στην Πελοπόννησο θα μειωθεί κι άλλο, αφότου ελεγχθούν από το υπουργείο χωματερές που δηλώθηκαν ως άρτι σφραγισθείσες.
Παράλληλα, όλες οι χωματερές, είτε έχουν κλείσει είτε λειτουργούν, έχουν ενταχθεί σε κοινοτικά χρηματοδοτικά προγράμματα προς αποκατάσταση (ΕΠΠΕΡΑΑ ή ΠΕΠ), ενώ από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση 49 κλειστών χωματερών.