«Zωγραφίζω γιατί τα πνεύματα ψιθυρίζουν μανιασμένα μέσα στο κεφάλι μου», είχε πει σε ανύποπτο χρόνο ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο περίφημος Ελ Γκρέκο. Δεν ήταν όμως μόνο αυτές οι φωνές, οι δυνάμεις που ωθούσαν το μέγιστο και δαιμονικό ταλέντο του διεθνούς Κρητικού, αλλά και οι φίλοι, μέντορες, διανοούμενοι συλλέκτες που του έδωσαν έδαφος και δύναμη για να μεγαλουργήσει.
Σε αυτούς είναι αφιερωμένη η έκθεση «Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο», που θα παρουσιάσει από τις 13 Νοεμβρίου το Μουσείο Μπενάκη.
Εκεί που εδώ και μερικές ημέρες, με πυρετώδεις ρυθμούς και δέος, στήνεται η έκθεση που θα αποτελέσει μία από τις κορυφαίες στιγμές του εορτασμού για τα 400 χρόνια από τον θάνατο του Θεοτοκόπουλου.
Με γάντια, ειδικές ποδιές, απίστευτη προσοχή και δέος, τεράστια εμπειρία, σκίτσα, πίνακες, έγγραφα βγαίνουν από τα προστατευτικά καλύμματα και τοποθετούνται στον χώρο από τους συνεργάτες του Μουσείου Μπενάκη. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο Richard Kagan (καθηγητής στο John Hopkins University, Βαλτιμόρη) και ο Νίκος Χατζηνικολάου. Στο Facebook του μουσείου αποκαλύπτεται μέσω φωτογραφιών αυτή η σπάνια διαδικασία.
Η έκθεση επικεντρώνεται στην παρουσίαση των διανοούμενων, συλλεκτών και παραγγελιοδοτών, οι οποίοι αποτελούσαν τον προσωπικό κύκλο του Γκρέκο στο Τολέδο, εμπνέοντας και στηρίζοντάς τον σε όλη τη δημιουργική του πορεία. Περιλαμβάνει σημαντικό αρχειακό υλικό από τα Αρχεία του Τολέδο (Archivo Municipal de Toledo, Archivo Provincial de Toledo, Biblioteca de Castilla-La Mancha) και της Μαδρίτης (Archivo Historico de Protocolos de Madrid), χειρόγραφα και βιβλία από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας (Biblioteca Nacional de Espana), καθώς και τέσσερις προσωπογραφίες του Γκρέκο από τις συλλογές του Museo del Prado, του Museo del Greco στο Τολέδο, καθώς και από μια ιδιωτική συλλογή του εξωτερικού (Λονδίνο).
Την έκθεση θα συνοδεύσει πλούσια επιστημονική έκδοση, την οποία επιμελείται ο ιστορικός τέχνης Νίκος Χατζηνικολάου (ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης).