Ο Guardian «στήνει στον τοίχο» Πούτιν και Ερντογάν: Δύο θυμωμένοι άνδρες στα σύνορα της Ευρώπης

Βλαντιμίρ Πούτιν και Ταγίπ Ερντογάν. Δύο θυμωμένοι ηγέτες, που «φωνάζουν» ενάντια στη Δύση και κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει. Ετσι περιγράφει η εφημερίδα Guardian τους ηγέτες της Ρωσίας και της Τουρκίας σε ένα κείμενο που τους στήνει στον τοίχο.

Στο άρθρο για τους δύο ηγέτες που διαφεντεύουν τις μεγαλύτερες χώρες που αποτελούν τα σύνορα της Ευρώπης, η βρετανική εφημερίδα υπογραμμίζει τη στάση τους ενάντια στη Δύση, που προσπαθεί με κόπο να βρει το σωστό τρόπο να αντιμετωπίσει αυτούς τους δύο. «Φαίνεται πως μετά βίας περνά μία εβδομάδα χωρίς ο Ερντογάν ή ο Πούτιν να καταφερθούν ενάντια στις ΗΠΑ, ή την Ευρώπη», γράφει η αρθρογράφος Ναταλί Ντουγκερέντ, στο κείμενο με τίτλο «Δύο θυμωμένοι άνδρες στα σύνορα της Ευρώπης: φωνακλάδες, υπερήφανοι και αδύνατο να αγνοηθούν». Στη συνέχεια κάνει αναφορά στην πρόσφατη δήλωση του Τούρκου προέδρου για τους «σύγχρονους Λόρενς της Αραβίας που προσπαθούν να υποβαθμίσουν τη δύναμη της Τουρκίας» και την τοποθέτηση του Πούτιν ότι η χώρα του είναι μία αρκούδα που δεν θα ζητά άδεια για να δράσει και δεν θα αφήσει κανέναν να πάρει τη γη της.

«Η κρίση στη Συρία και την Ουκρανία έχει πυροδοτήσει αυτή τη νέα περίοδο αποξένωσης. Ο Ερντογάν αγανακτεί γιατί είναι υπό πίεση από τις ΗΠΑ για την άρνησή του να παρέμβει άμεσα στη Συρία ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. Ο Πούτιν θεωρεί την Ουκρανική κρίση συνέπεια των Ευρω-Ατλαντικών χειρισμών στη γειτονιά της Ρωσίας και ο ίδιος χαρακτηρίζει τη στάση του ως υπεράσπιση των Ρώσων στο εξωτερικό», γράφει ο Guardian.

Οι δύο πρόεδροι, συνολικά κυβερνούν σχεδόν 220 εκατομμύρια πολίτες. Οι χώρες τους έχουν καταγράψει σημαντική ανάπτυξη από το ξεκίνημα του αιώνα, συνεχίζει το άρθρο. Θέλουν να δείξουν τη δύναμή τους και αυτό έπιασε αρκετούς απροετοίμαστους. Η δυτική διπλωματία αγωνίζεται να βρει απαντήσεις, αναφέρει το δημοσίευμα.

«Ο Ερντογάν και ο Πούτιν έχουν πολλά κοινά. Και οι δύο στα 60 τους, είναι στην εξουσία για πολύ καιρό- από το 1999 ο Ρώσος, από το 2002 ο Τούρκος- κατέχοντας είτε τη θέση του πρωθυπουργού, είτε εκείνη του προέδρου. Αμφότεροι φιλοδοξούν να είναι οι «πατέρες» του έθνους τους. Η πολιτική τους είναι ένα μείγμα εθνικισμού και αντι-φιλελευθερισμού», γράφει η αρθρογράφος.

Το όραμα των δύο ηγετών για την κοινωνία, όπως και οι μέθοδοι διακυβέρνησής τους, έρχονται σε αντίθεση με τις αξίες που προωθεί η Ευρώπη. Εκείνοι συγκεντρώνουν δύναμη, καταστέλλουν την αντιπολίτευση, περιορίζουν την ελευθεροτυπία, ελέγχουν το διαδίκτυο και εκφοβίζουν το δικαστικό σώμα. Αμφότεροι «παίζουν» το χαρτί της θρησκείας. Η ιδεολογία του Ερντογάν είναι εκείνη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας: βλέπει τον εαυτό του ως τον υπερασπιστή των Σουνιτών της Μέσης Ανατολής. Ο Πούτιν χρησιμοποιεί την Ορθόδοξη εκκλησία για να ενισχύει τον πατριωτισμό και να ενδυναμώσει την επιρροή της Ρωσίας στον σλαβικό κόσμο.

Η αποκατάσταση της εθνικής υπερηφάνειας είναι η κεντρική ιδέα και για τους δύο, γράφει η βρετανική εφημερίδα. Βασίζουν την επιχειρηματολογία τους στην εξαπάτηση από τη Δύση: Ο Ερντογάν είχε τοποθετηθεί ενάντια στην «επίτευξη συμφωνιών Σάικς-Πικό», αναφερόμενος στη γαλλοβρετανική μοιρασιά της οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1916. Ο Πούτιν υβρίζει τους «λεγόμενους νικητές του Ψυχρού Πολέμου που αποφάσισαν να διαμορφώσουν ξανά τον κόσμο και διέπραξαν πολλές ανοησίες».

Τα πράγματα δεν ήταν πάντα τόσο άσχημα ανάμεσα στους δύο τους και τη Δύση. Αρχικά, ο Πούτιν είχε κάνει βήματα για να συμπορευθεί με τον Τζορτζ Μπους στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», μετά από την 11η Σεπτεμβρίου και αργότερα είχε συμπλεύσει και με τον Μπαράκ Ομπάμα. Ο Ερντογάν αρχικά αντιμετωπιζόταν ως ο αναμορφωτής που θα οδηγούσε τη χώρα του στην Ευρώπη, ενώ στα πρώτα βήματα της Αραβικής άνοιξης η Τουρκία παρουσιαζόταν ως το μοντέλο ενός κοσμικού κράτους που συνδυάζει τη δημοκρατία και το Ισλάμ.

Αμφότεροι ισχυρίζονται ότι εξαπατήθηκαν από τη Δύση. Οι ευρωπαϊκές χώρες γρήγορα αντιμετώπισαν με ψυχρότητα την Τουρκία. Ο Πούτιν λέει ότι τα στρατηγικά συμφέροντα της Ρωσίας ποτέ δεν ελήφθησαν υπόψη από το ΝΑΤΟ ή την Ευρωπαϊκή Ενωση, αναφέρει το δημοσίευμα.

Ενα ακόμη σημαντικό κοινό των δύο ηγετών είναι η εμμονή τους με τις θεωρίες συνωμοσίας. Η αντιπολίτευση αποδίδεται σε σχεδιασμούς της Δύσης. Και οι δύο έχουν αντιμετωπίσει πολυπληθείς διαδηλώσεις τα τελευταία χρόνια. Τον Ιούνιο του 2013 το κίνημα για το πάρκο Γκεζί εξαπλώθηκε γρήγορα από την Κωνσταντινούπολη σε άλλες πόλεις. Το 2011 και το 2011 εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι διαδήλωσαν κατά του Πούτιν. Οι αντιδράσεις αντιμετωπίστηκαν με βίαιη καταστολή και «πνίγηκαν» στα κύματα του αναδυόμενου εθνικισμού.

Το να στρέφουν την κοινή γνώμη ενάντια στη Δύση τους βολεύει πολιτικά. Οι αποτυχίες του Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική απειλούν να προκαλέσουν μεγαλύτερη ένταση στο κουρδικό ζήτημα. Ο Πούτιν αντιμετωπίζει τις κυρώσεις της Δύσης που προκάλεσαν κλυδωνισμούς σε μία οικονομία που ήδη είχε πληγεί από την πτώση στην παγκόσμια τιμή πετρελαίου και τη μαζική αποχώρηση κεφαλαίων.

Παρά τις πολλές ομοιότητές τους όμως, έχουν βασικές διαφορές. Ο Ερντογάν και ο Πούτιν διαφωνούν στο θέμα της Συρίας. Η αλλαγή καθεστώτος στη Δαμασκό, με την οποία συντάσσεται ο Ερντογάν, είναι κάτι που δεν θέλει να ακούει ο Πούτιν. Στην ομιλία του στο Σότσι, ο Πούτιν προειδοποίησε ότι η ουκρανική κρίση σίγουρα δεν θα είναι τελευταία, δείχνοντας πως στόχος του είναι να επιβάλλει τον ανασχεδιασμό της ευρωπαϊκής ασφάλειας, αφού πρώτα την κλόνισε σοβαρά. Αντίθετα, ο Ερντογάν δεν προσπαθεί να απειλήσει χώρες της Δύσης. Απλά παραπονιέται για εκείνες. Δυνατά και παθιασμένα.