Ημουν κι εγώ εκεί: Αυτή η φράση κλειδί περνάει από στόμα σε στόμα καθώς βλέπεις το σύντομο βίντεο με δράσεις της Λυρικής στο λιμάνι ή στους δρόμους της πόλης, παραστάσεις στο Ολύμπια, στο Μέγαρο Μουσικής ή στο Ηρώδειο. Η Λυρική, το διεθνώς αναγνωρισμένο ως success story της Ελλάδας, ανακοίνωσε τον προγραμματισμό και τη φιλοσοφία δράσης ή ορθότερα επέλασης για την προσεχή πενταετία. Μια πανστρατιά κορυφαίων Ελλήνων καλλιτεχνών, διεθνώς καταξιωμένων δημιουργών και των σημαντικότερων σκηνών όπερας της Ευρώπης έρχονται με ενθουσιασμό να ενωθούν με τη Λυρική για την περίοδο 2014-2019. Με το 2016 έτος ορόσημο για την λειτουργία της στο κτίριο – θαύμα που σχεδίασε ο Renzo Piano στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Φάληρο.
(σκίτσο του Γιάννη Κόκκου για την παραγωγή Τριστάνος και Ιζόλδη)
Ο πολιτισμός είναι για όλους: Αυτή είναι η βασική φιλοσοφία της Λυρικής όπως εξήγησε ο προέδρος του ΔΣ Αθανάσιος Θεοδωρόπουλος, φωτογραφίζοντας ταυτόχρονα ένα μοναδικό αθέατο πλέγμα κινήσεων που οδήγησαν τη Λυρική από το παρολίγον λουκέτο στη δραστική μείωση του ελλείμματος, την αναδιοργάνωση λειτουργικά, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Μια συνολική σφαιρική αντιμετώπιση που οδήγησε σε εκτόξευση της καλής φήμης της Λυρικής, διασπορά του έργου της σε όλες τις τάξεις και ομάδες του κοινού και σημαντική αύξηση των εισιτηρίων «Στο τετράμηνο Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου 2013 υπήρξε σημαντική αύξηση στις εισπράξεις από εισιτήρια σε σχέση με το 2011 και το 2012» διευκρίνησε ο καλλιτεχνικός διευθυντής Μύρων Μιχαηλίδης. Αυτός ο τρελός Ελληνας όπως τον έχει χαρακτηρίσει το BBC σε εκτενές αφιέρωμα στο θαύμα της Λυρικής. Αυτονοήτως ο υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος έσπευσε σήμερα να αναγνωρίσει το καλλιτεχνικό και διοικητικό του ταλέντο ανακοινώντας πως θα ανανεωθεί η θητεία του Μύρων Μιχαηλίδη που λήγει στις 3 Φεβρουαρίου του 2014. Θυμίζουμε ότι η θητεία είναι τριετής.
Μιλώντας εκτός κειμένου επί μακρόν ο υπουργός αναφέρθηκε στις δράσεις της Λυρικής αναφέρθηκε πρωτίστως στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής που έχει επιφέρει η Λυρική τα τελευταία δύο χρόνια. Διευκρίνησε επίσης κατόπιν ερώτησης ότι ναι, τελικά μέχρι το τέλος του έτους η Λυρική θα πάρει την επιχορήγηση που είχε ανακοινώσει το υπουργείο ύψους 13 εκατομμυρίων ευρώ (ακόμα δεν έχει εκταμιευθεί το σύνολο του ποσού) ενώ ακριβώς το ίδιο ποσό αναμένεται να λάβει και το 2014. Σύμφωνα με τον Μύρωνα Μιχαηλίδη αυτό που χρειάζεται η Λυρική από την πολιτεία είναι η κάλυψη των ανελαστικών δαπανών τουλάχιστον, αφού έχει καταφέρει με τις δράσεις και τις παραστάσεις της να καλύπτει από τα εισιτήρια και μόνο το 80% των εξόδων. «Και αυτό συμβαίνει τώρα που έχουμε ένα θέατρο 650 λειτουργικών θέσεων. Φανταστείτε τί θα συμβεί όταν μεταβούμε στο νέο κτίριο με χωρητικότητα 1400 θέσεων» διευκρίνισε, ενώ ο κύριος Θεοδωρόπουλος αναφέρθηκε στις πληρότητες των τελευταίων παραστάσεων: 90% στον Ριγολέττο, σχεδόν sold out ο Καρυοθραύστης...
(Φωτογραφία του Γιώργη Γερόλυμπου από τις εργασίες για την κατασκευή του κτιρίου της Λυρικής)
Ο πολιτισμός μπορεί να γίνει αναπτυξιακό εργαλείο, είναι σαφές – αρκεί και οι δομές να μπορέσουν να υποστηρίξουν ή μάλλον να αξιοποιήσουν φορείς όπως η Λυρική. Σε αυτή την ανάγκη αναφέρθηκε και ο Πάνος Παναγιωτόπουλος μιλώντας για την αύξηση αφίξεων από την κρουαζιέρα και την προσέλκυση ξένουν κοινού για να τις κορυφαίες παραστάσεις της Λυρικής όπως θα αρχίζουν να αθροίζονται πολλαπλασιαστικά από την στιγμή της εισόδου στο νέο κτίριο. Τι θα περιλαμβάνει όμως το νέο πρόγραμμα;
Η Αθήνα γίνεται μητρόπολη της όπερας
Συνεργασίες με κορυφαίες σκηνές όπερας της Ευρώπης, προσκλητήριο σε σπουδαίους Έλληνες δημιουργούς που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό, η παλλόμενη σκηνή της εγχώριας δημιουργίας: Αυτά είναι τα υλικά του προγραμματισμού για το 2014-2019. Για παράδειγμα, θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα (δεν έγινε ποτέ στο παρελθόν λόγω τεχνικών δυσκολιών) η επικών διαστάσεων τετραλογία του Βάγκνερ "Το Δαχτυλίδι του Νιμπελούγκεν" σε σκηνοθεσία του διεθνούς φήμης Γιάννη Κόκκου (που έχει αναλάβει και ρόλο καλλιτεχνικού συμβούλου στη Λυρική), ενώ ο Θεόδωρος Τερζόπουλος θα σκηνοθετήσει την Ηλέκτρα του Σοφοκλή με τη μουσική του Δημήτρη Μητρόπουλου σε σκηνικά του Γιάννη Κουνέλλη του εικαστικού που διαπρέπει στα σημαντικότερα μουσεία και αίθουσες τέχνης του κόσμου.
(Φωτογραφία του Γιώργη Γερόλυμπου από τις εργασίες για την κατασκευή του κτιρίου της Λυρικής)
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρώτο ελληνικό έργο που θα παρουσιαστεί στο εντυπωσιακό νέο κτίριο στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, θα είναι η έμπλεη συμβολισμών "Αδελφή Βεατρίκη" του Δημήτρη Μητρόπουλου σε λιμπρέτο του Μωρίς Μαίτερλινκ. Ταυτόχρονα ιδιαίτερης σημασίας είναι οι συνεργασίες με τη Βασιλική Οπερα του Λονδίνου, την Αρένα της Βερόνας, το θέατρο Fenice της Βενετίας, την Εθνική Οπερα της Ουαλίας. Ομως τη Λυρική θα την συναντούμε παντού όπως ανακοίνωσε ο Μύρων Μιχαηλίδης «ως το 2015 θα γίνεται live broadcasting των παραστάσεων της Λυρικής σε επιλεγμένους κινηματογράφους σε όλη τη χώρα καθώς και σε σχολεία».
Βασικό ρεπερτόριο για τις καλλιτεχνικές περιόδους 2014/5 έως και 2018/9.
Στη νέα σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος θα παρουσιάζονται 14 έως 16 παραγωγές (όπερας, οπερέτας, μπαλέτου) ανά καλλιτεχνική περίοδο. Εξ αυτών οι τρεις έως πέντε θα είναι νέες παραγωγές όπερας, ενώ οι υπόλοιπες θα προέρχονται από τη «δεξαμενή» του σταθερού ρεπερτορίου που έχει ξεκινήσει να αναπτύσσει η ΕΛΣ στο πρότυπο των μεγάλων λυρικών θεάτρων εναλλασσόμενου ρεπερτορίου του εξωτερικού και το οποίο θα περιλαμβάνει έως 20 τίτλους όπερας. Η «δεξαμενή» των 20 βασικών τίτλων όπερας θα αποτελείται από δημοφιλείς παραγωγές που έχουν παρουσιαστεί με επιτυχία τα τελευταία χρόνια κυρίως στις σκηνές του Μεγάρου Μουσικής και του Ηρώδειου, και οι οποίες έχουν αντίστοιχες διαστάσεις προς αυτές του νέου κτηρίου (Ριγολέττος, Φάουστ, Σικελικός εσπερινός, Μαγικός αυλός, Τόσκα κ.ά.). Παράλληλα, η εν λόγω δεξαμενή θα εμπλουτίζεται διαρκώς με τους νέους τίτλους που θα προστίθενται στο ρεπερτόριο της ΕΛΣ.
(Φωτογραφία του Γιώργη Γερόλυμπου από τις εργασίες για την κατασκευή του κτιρίου της Λυρικής)
Στο πλαίσιο της διεύρυνσης του ρεπερτορίου προγραμματίζεται μια παραγωγή μπαρόκ όπερας ετησίως.
Ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένες από τις παραγωγές που βρίσκονται ήδη στο στάδιο της προετοιμασίας:
Παράλληλα για τις καλλιτεχνικές περιόδους από 2014-2019, προετοιμάζονται και άλλοι τίτλοι, σπανίως παρουσιαζόμενοι στην Ελλάδα, προερχόμενοι από τον ιταλικό, γαλλικό και γερμανικό ρομαντισμό , τον βερισμό, τον ιμπρεσιονισμό και τον 20ο αιώνα, όπως:
(Φωτογραφία του Γιώργη Γερόλυμπου από τις εργασίες για την κατασκευή του κτηρίου της Λυρικής)
Στο ρεπερτόριο του μπαλέτου, πλάι στους δημοφιλείς τίτλους θα παρουσιαστούν λιγότερο γνωστά μπαλέτα ή και νέες χορογραφίες σε μουσική Ελλήνων συνθετών όπως ο Νίκος Σκαλκώτας και ο Μάνος Χατζιδάκις, αλλά και ξένων όπως Γκιόργκι Λίγκετι. Επίσης η Εθνική Λυρική Σκηνή έχει οργανώσει πλάνο συνεργασίας με κορυφαία ευρωπαϊκά λυρικά θέατρα. Στην παρούσα φάση ανακοινώνονται οι ακόλουθες συνεργασίες, ενώ σύντομα θα ανακοινωθεί το σύνολο των συνεργαζόμενων θεάτρων:
Η Εθνική Λυρική Σκηνή τα τελευταία χρόνια έχει ανοίξει τις πόρτες της και έχει συνεργαστεί με διακεκριμένους Έλληνες καλλιτέχνες από όλο το φάσμα του σύγχρονου Ελληνικού Πολιτισμού. Ο Γιάννης Χουβαρδάς, ο Γιάννης Κόκκος, ο Θωμάς Μοσχόπουλος, ο Δημήτρης Μαυρίκιος, ο Σπύρος Α. Ευαγγελάτος, ο Δημήτρης Λιγνάδης, ο Βασίλης Χριστόπουλος, ο Γιώργος Πέτρου είναι μόνο μερικοί από τους καταξιωμένους καλλιτέχνες που συνεργάστηκαν με την ΕΛΣ.
(ο Μύρων Μιχαηλίδης σε ανοιχτή πρόβα στην κατάμεστη Διονυσίου Αρεοπαγίτου)
Στο ίδιο πλαίσιο, έχουν ήδη προσκληθεί ή πρόκειται να «συστρατευθούν» στην κοινή προσπάθεια της νέας εποχής της ΕΛΣ διαπρεπείς Έλληνες μονωδοί, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, χορογράφοι, αρχιμουσικοί που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ενδεικτικά αναφέρονται, μεταξύ άλλων οι μονωδοί με διεθνή σταδιοδρομία Μυρτώ Παπαθανασίου, Αλεξία Βουλγαρίδου, Δημήτρης Τηλιακός, Άρης Αργύρης, Δημήτρης Πίτας, ο διεθνώς καταξιωμένος σκηνοθέτης Θόδωρος Τερζόπουλος, ο σπουδαίος Έλληνας εικαστικός Γιάννης Κουνέλλης, o χορογράφος Αντώνης Φονιαδάκης κ. ά.
Τόνωση και ανάδειξη της ελληνικής δημιουργίας και δημιουργικότητας.
Η Εθνική Λυρική Σκηνή, ως το μοναδικό λυρικό θέατρο της χώρας μας έχει χρέος για την διάσωση, την ανάδειξη και την τόνωση της ελληνικής μουσικής δημιουργίας.
Στο πλαίσιο αυτό:
Α. θα παρουσιαστούν διάσημες όσο και λιγότερο γνωστές όπερες και οπερέτες των σημαντικών Ελλήνων συνθετών Σπυρίδωνος Σαμάρα, Μανώλη Καλομοίρη, Δημήτρη Μητρόπουλου, Γεωργίου Λαμπελέτ, Αιμίλιου Ριάδη, Διονύσιου Λαυράγκα, Γ. Α. Παπαϊωάννου, Γιώργου Σισιλιάνου, Θόδωρου Αντωνίου, Γιώργου Κουρουπού. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής παρουσιάσεις:
Αδελφή Βεατρίκη του κορυφαίου Έλληνα μαέστρου και συνθέτη Δημήτρη Μητρόπουλου σε λιμπρέτο του διάσημου συμβολιστή ποιητή Μωρίς Μαίτερλινκ – 2016/7 στο νέο κτήριο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος – Θα είναι το πρώτο ελληνικό έργο που θα παρουσιαστεί στο νέο κτήριο
Δίπτυχο: Οιδίπους Τύραννος του Ίγκορ Στραβίνσκι & Οιδίπους επί Κολωνώ του Θεόδωρου Αντωνίου – 2016/7 στο νέο κτήριο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Οι δραπέτες της σκακιέρας του Γιώργου Κουρουπού – Νοέμβριος 2014 Θέατρο Ολύμπια
Μάρκος Μπότσαρης του Παύλου Καρρέρ - στο νέο κτήριο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
(από τη δράση της Λυρικής στη Βαρβάκειο Αγορά)
Β. Εκτός από την παρουσίαση των αμιγώς οπερατικών έργων η ΕΛΣ θα παρουσιάσει την Ηλέκτρα του Σοφοκλή με τη μουσική του Δημήτρη Μητρόπουλου, σε σκηνοθεσία του Θόδωρου Τερζόπουλου και σκηνικά του Γιάννη Κουνέλλη - στο νέο κτήριο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Γ. Από το 2014 δρομολογείται Διεθνής Διαγωνισμός για σύνθεση νέου έργου όπερας με ελληνική θεματολογία, ο οποίος θα απευθύνεται σε Έλληνες και ξένους συνθέτες. Επιτροπή από καταξιωμένους έλληνες και ξένους καλλιτέχνες, θα επιλέγει ένα έργο, που θα παρουσιάζεται στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος με σκοπό την ανάδειξη της πρωτοποριακής δημιουργίας στον τομέα της όπερας. Ο πρώτος διαγωνισμός θα έχει ως θεματική έργο από την νεοελληνική λογοτεχνία.
5. Αξιοποίηση της μικρής σκηνής του νέου κτηρίου στο ΚΠΙΣΝ για την στήριξη της νεανικής δημιουργίας.
Παράλληλα με τις παραστάσεις της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η δεύτερη «εναλλακτική» σκηνή του νέου κτιρίου της Όπερας στο ΚΠΙΣΝ θα παραχωρείται για παραστάσεις ομάδων όπερας και θεάτρου ή συναυλίες νέων καλλιτεχνών, αλλά και ερασιτεχνικών ή πειραματικών θιάσων με στόχο να υποστηριχθεί η νεανική δημιουργία, ο πειραματισμός και οι πιο άγνωστες, αλλά εξίσου ενδιαφέρουσες εκφάνσεις της σύγχρονης τέχνης.
Ενδεικτικά αναφέρονται μελλοντικές συνεργασίες με ομάδες όπερας που έχουν δώσει αξιόλογα δείγματα γραφής τα τελευταία χρόνια:
Όπερες των ζητιάνων
Oper(Ο)
Στρατηγική συνεργασία για την «εναλλακτική» σκηνή δρομολογείται με την πρωτοποριακή Neuköllner Oper του Βερολίνου, για πειραματικές παραγωγές μουσικού θεάτρου, όπερας και οπερέτας.
Εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, οικογένειες, επαγγελματίες.
Το κομμάτι της εκπαίδευσης αποτελεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή μια από τις βασικές της αποστολές. Είναι ένας τομέας που διαχρονικά έχει αναπτυχθεί εντός του Οργανισμού με ποικίλους τρόπους και με πολλαπλές στοχεύσεις. Για την νέα εποχή, όπου η ΕΛΣ θα μεταφερθεί στις νέες εγκαταστάσεις της στο ΚΠΙΣΝ, προγραμματίζονται:
Συνέχιση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε σχολεία όλης της χώρας
Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά, σχολεία, οικογένειες αλλά και ενήλικες στους χώρους του ΚΠΙΣΝ και σε συνεργασία με την Εθνική Βιβλιοθήκη
Αναβάθμιση της Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής Χορού της ΕΛΣ, η οποία θα στεγαστεί στο ΚΠΙΣΝ και θα έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει περαιτέρω τον εκπαιδευτικό της ρόλο
Διεύρυνση του Στούντιο Όπερας και των σεμιναρίων σε νέους Έλληνες καλλιτέχνες (μονωδούς, μουσικούς κ.λπ.)
*Οι φωτογραφίες του εργοταξίου από τις εργασίες για την κατασκευή του κτηρίου της Λυρικής είναι του Γιώργη Γερόλυμπου.