Οδηγίες για αλλεπάλληλες διασταυρώσεις και αναδρομικό έλεγχο στα έτη 2012- 2011, με στόχο να εντοπιστούν όσοι εισέπραξαν ΕΚΑΣ χωρίς να το δικαιούνται, έδωσε με εγκύκλιο της η αρμόδια Γενική Διεύθυνση του ΙΚΑ σε όλα τα υποκαταστήματα, σημειώνοντας ότι η βάση δεδομένων που είναι διαθέσιμη επιτρέπει ελέγχους σε βάθος για τα εισοδηματικά όρια, κυρίως όσων παίρνουν διπλές συντάξεις.
Σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά θα πρέπει να επιστραφούν στο ΙΚΑ με τόκο 5% αλλά μόνο εφόσον η καταβολή τους έγινε λόγω λάθους της Υπηρεσίας, καθώς στις περιπτώσεις που υπάρχει δόλος εκ μέρους του συνταξιούχου π.χ. απόκρυψη εισοδήματος, τότε το ποσό θα πρέπει να επιστρέφεται στο διπλάσιο, με δυνατότητα συμψηφισμού με τη μηνιαία σύνταξη.
Από την εγκύκλιο προκύπτει, πάντως, ότι πολλά υποκαταστήματα υπολογίζουν αυθαίρετα το φορολογητέο εισόδημα, με βάση το οποίο χορηγείται το ΕΚΑΣ, καθώς π.χ. προσθέτουν το εισόδημα από ενοίκια στο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες ή αυξομειώνουν το εισόδημα με τα τεκμήρια διαβίωσης που ήδη έχουν συνυπολογιστεί από την εφορία ή "φουσκώνουν" εκ των υστέρων το εισόδημα με κάποια αποζημίωση λόγω ατυχήματος.
Ακολουθεί ολόκληρη η εγκύκλιος:
«Αθήνα, 20 .11. 2013
Αριθ. Πρωτ.Σ48/119
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
ΕΝΙΑΙΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ
ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΑΣΦ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣH ΠΑΡΟΧΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΚΥΡΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Ταχ. Δ/νση: Αγ. Κων/νου 8 (10241)
Πληροφορίες: Μ. Κουτσοπούλου
Αριθ. Τηλεφώνου: 2105215185
e-mail : diefpar@ika.gr
ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ
ΓΕΝΙΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ
Θ Ε Μ Α: «Διευκρινίσεις σχετικά με τη διαχείριση του αρχείου συνταξιούχων στους οποίους έχει διακοπεί η χορήγηση του ΕΚΑΣ λόγω υπέρβασης του ορίου των 850,00? σύνταξης το 2013 και άλλα θέματα.»
Σχετ.: α) Τα με αρ. πρωτ. Σ48/68/22.7.2013 και Σ48/104/9.10.2013 Γενικά Έγγραφά μας.
β) Τα με αρ. πρωτ. Σ01-646/7.8.2013, Σ01-730/7.8.2013 και Σ01/818/22.10.2013 έγγραφα της Δ/νσης Εκμετάλλευσης.
1. Με το ανωτέρω σχετικό Σ48/104/9.10.2013 Γενικό Έγγραφο δόθηκαν οδηγίες προκειμένου να προβείτε στη διαχείριση του αρχείου συνταξιούχων με διακοπή χορήγησης ΕΚΑΣ λόγω υπέρβασης του ορίου των 850,00? το 2013, καθώς και στη διεύρυνση του ίδιου κριτηρίου για τα έτη 2011 και 2012 στα ανωτέρω πρόσωπα και την αναζήτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.
Σύμφωνα με το με αρ. πρωτ. Σ01/818/22.10.2013 σχετικό έγγραφο της Διεύθυνσης Εκμετάλλευσης, προς διευκόλυνσή σας, μπορείτε να ανατρέχετε στις οθόνες του ΟΠΣ-ΙΚΑ και συγκεκριμένα:
- στο ρόλο «ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ»,
- επιλογή «ΟΠΣ Πληρωμές Συντάξεων - ΙΚΑ»,
- οθόνη «Αναλυτική Καρτέλα Μειώσεων (Ν.3863/10, 3986/11 κ.α.)» στην οποία απεικονίζονται αναλυτικά:
α) όλες οι συντάξεις που καταβάλλονται στους συντ/χους ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (και συντάξεις άλλων φορέων) από 2ο /2013 και εντεύθεν,
β) οι κρατήσεις βάσει των νόμων 3863/2010, 3986/2011, 4024/2011, 4051/2012, 4093/2012, με σύνολα καταβαλλομένων ποσών, ανάλυση ποσοστών και αναλογία μειώσεων.
Με βάση τα στοιχεία αυτής της οθόνης μπορούν να απαντηθούν αιτήματα συνταξιούχων σχετικά με τις μειώσεις των συντάξεων που έχουν εφαρμοστεί με βάση τις οικείες διατάξεις και να εντοπίζονται οι περιπτώσεις πολλαπλής καταβολής σύνταξης, καθώς και το συνολικό ποσό των καταβαλλόμενων συντάξεων, ώστε να ελέγχεται το κριτήριο των 850,00?.
Επομένως, παράλληλα με τις υπεύθυνες δηλώσεις που πρέπει να καταθέσουν όσοι ισχυρίζονται ότι δεν λαμβάνουν σύνταξη από άλλο φορέα, η υπηρεσία όπως άλλωστε έχει την ευχέρεια αλλά και την υποχρέωση να πράττει στις περιπτώσεις αυτές, θα μπορεί να διασταυρώνει το περιεχόμενο των δηλώσεων αυτών με βάση τα δεδομένα που διαθέτει από το Φεβρουάριο τρέχοντος έτους και να απευθύνεται στους οικείους ασφαλιστικούς φορείς και για τα έτη 2011 και 2012.
Για τυχόν περαιτέρω διευκρινίσεις, θα πρέπει να απευθύνεστε στην αρμόδια Διεύθυνση Εκμετάλλευσης.
2. Με αφορμή ερωτήσεις Υποκαταστημάτων σχετικά με το θέμα της διαδικασίας αναζήτησης των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών Ε.Κ.Α.Σ. λόγω υπέρβασης του ορίου των 850,00 ? σύνταξης, υπενθυμίζεται ότι τα ποσά αυτά θα πρέπει να επιστραφούν σύμφωνα με τις οδηγίες του με αρ. πρωτ.Σ48/68/22.7.2013 Γενικού Εγγράφου που παραπέμπει στην ενότητα Γ της εγκύκλιο 33/13, δηλαδή σε κάθε περίπτωση με την έκδοση καταλογιστικής απόφασης του αρμόδιου ασφαλιστικού οργάνου (Διευθυντή), και
α) στην περίπτωση που η αχρεώστητη χορήγησή του οφείλεται στην απόκρυψη στοιχείων (π.χ. άλλης σύνταξης) εκ μέρους του συνταξιούχου, το ποσό θα αναζητείται στο διπλάσιο (βλ. άρθρο 34 παρ. 6 του Ν. 3996/2011), ρυθμιζόμενο σε μηνιαίες δόσεις των 80,00? μέσω συμψηφισμού με τη μηνιαία σύνταξη, ενώ
β) στην περίπτωση που η αχρεώστητη χορήγηση οφείλεται σε έλλειψη μηχανογραφικής σύνδεσης των συντάξεων και όχι σε υπαιτιότητα των συνταξιούχων, το επιστρεπτέο ποσό είναι αυτό ακριβώς που καταβλήθηκε αχρεωστήτως, προσαυξανόμενο με το νόμιμο τόκο προς 5% από την ημερομηνία κοινοποίησης της απόφασης καταλογισμού (βλ. Γ.Ε. Σ81/26/20.6.2012, ενότητα Γ), ρυθμιζόμενο σε μηνιαίες δόσεις των 80,00? μέσω συμψηφισμού με τη μηνιαία σύνταξη.
3. Με την ευκαιρία, κρίνεται απαραίτητο να διευκρινιστούν επιπλέον για μία ακόμη φορά τα εξής θέματα που αφορούν τα κριτήρια χορήγησης του Ε.Κ.Α.Σ.:
α) Επειδή η προστιθέμενη διαφορά δαπανών διαβίωσης έχει υπολογιστεί από την εφορία στο φορολογητέο εισόδημα, δεν είναι επιτρεπτό ούτε να αφαιρείται ούτε να προστίθεται και πάλι στο φορολογητέο εισόδημα από τις υπηρεσίες μας.
β) Επειδή τα εισοδήματα που προέρχονται από την εκμετάλλευση (ενοικίαση) ακινήτων (μισθώματα) δεν ανήκουν στην κατηγορία των εισοδημάτων που προέρχονται από μισθωτές υπηρεσίες, δεν είναι επιτρεπτό να αθροίζονται από τις υπηρεσίες μας στα εισοδήματα που αφορούν το κριτήριο αυτό, ούτε να προστίθενται εκ νέου στο φορολογητέο εισόδημα, στο οποίο έχουν ήδη συνυπολογιστεί από την εφορία.
γ) Στο συνολικό ετήσιο καθαρό εισόδημα από συντάξεις καθώς και στο συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα δεν συνυπολογίζονται, μεταξύ άλλων, και τα ποσά που αντιστοιχούν στη σύνταξη που χορηγείται σε ανάπηρους και θύματα πολεμικής περιόδου κατά την εκτέλεση της στρατιωτικής υπηρεσίας, δηλαδή στους εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχους που λαμβάνουν αυτή την παροχή, ακριβώς επειδή οι ίδιοι κατέστησαν ανάπηροι και υπήρξαν θύματα πολεμικής περιόδου κατά την εκτέλεση της στρατιωτικής υπηρεσίας. Επομένως, η εξαίρεση δεν αφορά τα μέλη οικογενείας τους που λαμβάνουν εκ μεταβιβάσεως τη σύνταξή τους. Για τον ίδιο λόγο γίνεται ερμηνευτικώς δεκτό ότι η εξαίρεση της παροχής αυτής καταλαμβάνει και το κριτήριο των 850,00? σύνταξης στην περίπτωση των εξ ιδίου δικαιώματος συνταξιούχων.
δ) Το επίδομα ανεργίας που τυχόν έχει χορηγηθεί στο συνταξιούχο λαμβάνεται υπόψη ως εισόδημά του από μισθωτές υπηρεσίες. Στην περίπτωση δε που έχει συμπεριληφθεί στο ατομικό του φορολογητέο εισόδημα ή στο φορολογητέο εισόδημα του συζύγου, λαμβάνεται ως έχει, αλλά δεν προστίθεται από τις υπηρεσίες μας στο εισόδημα αυτό, εάν δεν έχει συμπεριληφθεί από την εφορία.
ε) Τα αυτοτελώς φορολογούμενα ποσά έχουν καθοριστεί από την εφορία. Επομένως, συνυπολογίζονται στο φορολογητέο εισόδημα (ατομικό/οικογενειακό) ανεξάρτητα από το είδος τους (π.χ. τόκοι καταθέσεων, μερίσματα μετοχών κ.λπ.), εκτός από εκείνα που εξαιρούνται (εγκύκλιο 33/13). Επίσης, στην περίπτωση που έχουν δηλωθεί στα αυτοτελώς φορολογούμενα ποσά το εξωιδρυματικό επίδομα και η προσαύξηση λόγω απόλυτης αναπηρίας, θα εξετάζεται το κριτήριο αυτό και παράλληλα, εφόσον υπάρχει δικαίωμα στο Ε.Κ.Α.Σ., προκειμένου να διαπιστωθεί η κλίμακα του ποσού Ε.Κ.Α.Σ. που δικαιούται να λάβει ο συνταξιούχος, θα πρέπει να αθροίζονται στα ποσά από μισθωτές υπηρεσίες/συντάξεις κ.λπ. και τα ποσά του εξωιδρυματικού επιδόματος και της προσαύξησης λόγω απόλυτης αναπηρίας.
στ) Στις περιπτώσεις που έχει χορηγηθεί μειωμένη σύνταξη σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τις νέες ασφαλιστικές περιοχές και επαγγελματικές κατηγορίες, καθώς για το κατ' οίκον απασχολούμενο προσωπικό (εγκύκλιο 14/03), το Ε.Κ.Α.Σ. δεν καταβάλλεται μειωμένο.
ζ) Αποζημίωση από ατύχημα (κωδ. δήλωσης 781) που τυχόν έχει καταβληθεί στο συνταξιούχο και δεν έχει καταχωρηθεί στις ενδείξεις του εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες ούτε στο φορολογητέο εισόδημα, δεν προστίθεται εκ των υστέρων από τις υπηρεσίες μας σε κανένα από αυτά τα κριτήρια.
η) Υπενθυμίζονται οι οδηγίες της εγκυκλίου 29/2000, σύμφωνα με τις οποίες σε όσους συνταξιούχους έχουν λάβει αναδρομικά ποσά συντάξεων προηγούμενων ετών και με αυτά υπερβαίνουν το όριο εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες χωρίς όμως να υπερβαίνουν και το όριο του ατομικού φορολογητέου εισοδήματος, θα πρέπει να γίνεται διαχωρισμός των αναδρομικών με βάση τα στοιχεία της υπηρεσίας, ώστε να διαπιστωθεί το δικαίωμα στη χορήγηση του Ε.Κ.Α.Σ. με τα ποσά συντάξεων που αντιστοιχούν στα έτη τα οποία αφορούν.
Αντίθετα, εάν με τα αναδρομικά ποσά συντάξεων επηρεάζεται και το φορολογητέο εισόδημα του συνταξιούχου, με αποτέλεσμα να ξεπερνά το όριο χορήγησης του Ε.Κ.Α.Σ., θα πρέπει να προσκομίζονται από το συνταξιούχο νεότερα εκκαθαριστικά σημειώματα της εφορίας, τα οποία θα έχουν προκύψει μετά την υποβολή τροποποιητικών φορολογικών δηλώσεων.
θ) Υπενθυμίζονται οι οδηγίες της εγκύκλιο 30/10 (ενότητα Γ) προκειμένου να αποφευχθεί η απόπειρα καταστρατήγησης των διατάξεων χορήγησης του Ε.Κ.Α.Σ. με την υποβολή ξεχωριστών φορολογικών δηλώσεων.
ι) Επειδή το δικαίωμα στο Ε.Κ.Α.Σ. ελέγχεται με βάση τα κριτήρια που εμφανίζονται στο εκκαθαριστικό σημείωμα της εφορίας, η έλλειψη υποχρέωσης υποβολής φορολογικής δήλωσης με βάση τη φορολογική νομοθεσία δεν στερεί από τις υπηρεσίες μας το δικαίωμα να αξιώνουν την προσκόμιση εκκαθαριστικού σημειώματος δήλωσης εισοδήματος προκειμένου να διαπιστωθεί η πλήρωση των εισοδηματικών κριτηρίων χορήγησης του επιδόματος στους συνταξιούχους σύμφωνα με την ασφαλιστική νομοθεσία.
Η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΓΔΟΝΤΑΚΗ»