Όταν γεννιόταν το κίνημα για την ανακάλυψη χαμένων τηλεοπτικών θησαυρών, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τη μαζική συναισθηματική ανταπόκριση που θα είχαν εκπομπές 50ετίας από ένα ανάμεικτο κοινό 20 ως 80 ετών.
Πρόσωπα ξεχασμένα από την αχόρταγη μιντιακή δημοσιότητα, σειρές που έκαναν τους θεατές να κλάψουν, να γελάσουν, να φοβηθούν, να ερωτευτούν, ξεπήδησαν από σοφίτες, εξοχικά, αποθήκες και σεντούκια για να μπουν στη σκληρή δοκιμασία νέας τεχνολογίας και νέας (αλλά όχι απαραίτητα καλής) αισθητικής. Σε μια και μόνο νύχτα, έφτιαξα το ΣΔΑΤΥ, ένα γκρουπ στο Facebook, με κίνητρο που μου είχαν δώσει δυο απρόοπτοι και απροσδόκητοι συνεργάτες, και που με εντυπωσίασαν με ένα ασίγαστο πάθος πολλών χρόνων συν την πίστη τους ότι πολλά από εκείνα που καταστράφηκαν με εντολή ΠΑΣΟΚ ή άλλα που πνίγηκαν στη λάσπη με αδιαφορία ΕΡΤ, υπήρχαν σε ιδιωτικές συλλογές.
Το «κυνήγι» αποδίδει
Μέσα σε λίγες μέρες, η Συνεργασία Διάσωσης Αρχειακού Τηλεοπτικού Υλικού αριθμούσε 5.000 μέλη, με σημαντικούς ανθρώπους ανάμεσά τους, ακόμη και με ανώτατα στελέχη της... ΕΡΤ.
Οι δυο συνεργάτες μου, σύγχρονοι Iντιάνα Τζόουνς, ο Χρήστος Μαραμένος και ο Βερνάρδος Καραντινός (που έχει ένα αξιοθαύμαστο αρχείο εφημερίδων και περιοδικών), είχαν αφιερώσει χιλιάδες ώρες από τη ζωή τους, καταγράφοντας ιστορικά όσα είχε παίξει η κρατική τηλεόραση σε δυο δεκαετίες ζωής και αναζητώντας τον μίτο της Αριάδνης για κάθε επεισόδιο, κάθε μουσικό πρόγραμμα, κάθε τηλεπαιχνίδι. Αυτό από μόνο του χαρακτήριζε εμμονή, όμως δεν ήταν. Ήταν επιμονή και φλογερός έρωτας για τους χαμένους θησαυρούς. Με τους δύο αυτούς πολύτιμους συνεργάτες, που, εκτός από βαθιά γνώση και ποιότητα χαρακτήρα, είχαν και ένα σημαντικό προσωπικό αρχείο, το οποίο «απέκτησαν» πείθοντας τους αρχικούς «ιδιοκτήτες» να τους δώσουν το υλικό που είχαν στην κατοχή τους, συνήθως μια κασέτα VHS.
Και για να καταλάβετε...
Για τον απληροφόρητο αναγνώστη, αξίζει να πιάσει λίγο χώρο, εδώ, το τεχνικό νήμα της τηλεόρασης που ξεκίνησε ανεπίσημα, σχεδόν ετσιθελικά, το 1967, με «μπροστάρη» τόλμης -και σύντομα γοητείας- τη μετέπειτα δυσφημισμένη ΥΕΝΕΔ, όταν λεγόταν ΤΕΔ (Τηλεόραση Ενόπλων Δυνάμεων).
Τότε η τηλεοπτική μαγεία περικλείονταν σε μερικούς τοίχους του κτιρίου στο Πεδίο του Άρεως και, όπως πρόσφατα περιέγραψε ο βετεράνος σκηνοθέτης Βασίλης Βλαχοδημητρόπουλος, εκεί, σε «καμαρούλα μια σταλιά» γεννήθηκε η ψυχαγωγική τηλεόραση του υπέρογκου και υπερφίαλου σήμερα.
Τη δόξα της ΤΕΔ ζήλωσε το ΕΙΡ που κι εκείνο, δειλά και πολύ πιο συντηρητικά, έβγαλε ένα στοιχειώδες πρόγραμμα στον αέρα. Η ΤΕΔ όμως έκανε άλματα: Η μια ζωντανή παραγωγή επικίνδυνα δίπλα στην άλλη και οι σκηνοθέτες υπηρεσίας (Βλαχοδημητρόπουλος, Βιντιάδης, Βογιατζής) έπρεπε σε ένα δικάμερο στούντιο 40 τετραγωνικών, να αλλάζουν σκηνικά, παρουσιαστές, μουσικούς, ηθοποιούς από το μεσημέρι μέχρι αργά το βράδυ.
Για όλους εμάς που ζήσαμε την non-video εποχή του «ζωντανού» προγράμματος, ήταν μια άσκηση στον τρόμο, την αγωνία και την πρωτόγονη ηδονή. Και έτσι live πήγε η τηλεόραση την περιπετειώδη ζωή της, μέχρι που εμφανίστηκε το πρώτο video recorder (ένα Sony CV2100 που είχα αγοράσει με αιματηρές οικονομίες) το 1971. Από εκείνο το μηχάνημα (που ζει και λειτουργεί θαυμάσια σήμερα) σώθηκαν μερικές από τις εκατοντάδες ζωντανές εκπομπές που έβγαιναν στον αέρα, παίζονταν και μετά γίνονταν καπνός. Ανάμεσά τους καπνός έγιναν και όλα τα επεισόδια από το «Αλάτι και Πιπέρι» του Φρέντυ Γερμανού και τα πολύ σημαντικά πρόσωπα που είχαν περάσει από εκείνο το πτωχό σε σκηνικό και πλούσιο σε χιούμορ ημιωράκι, όπως π.χ. ο Τζον Λένον και η Γιόκο Όνο. Που, υποκύπτοντας σε δική μου παράκληση, πήγαν στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, μια νύχτα που έβρεχε μονότονα, και περπάτησαν πάνω σε... μαδέρι για να φτάσουν στο στούντιο.
Το αειθαλές φιλμ
Στην προ-βίντεο εποχή της ΤΕΔ, ό,τι μπορούσε να εγγραφεί δεν ήταν video αλλά φιλμ.
Η επισήμως πρώτη ψυχαγωγική εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης, το «Στη Διασταύρωση Ρυθμού και Μελωδίας» που έκανα από την αρχή του 1967 (πρόσφατα ανακτημένη σε high definition με κοινή προσπάθεια της ΕΡΤ και δική μου) ήταν γυρισμένη σε φιλμ 35 χιλιοστών, που σημαίνει ότι ένα κινηματογραφικό συνεργείο (με τότε άγνωστους και μετά «μετρ» της κάμερας όπως ο Χρήστος Μάγκος, ο Γιώργος Πανουσόπουλος, ο Άρης Σταύρου, που υπηρετούσαν τη θητεία τους) γύριζε βίντεο κλιπ με τα μεγάλα ονόματα της ποπ (πρώτη εμφάνιση του Σαββόπουλου, της Χωματά, της Αστεριάδη, της Αρλέτας και των συγκροτημάτων της εποχής), το φιλμ εμφανιζόταν στα εργαστήρια της ΓΥΣ, ο Αχιλλέας Βογιατζής συγχρόνιζε και μοντάριζε, μια καλή κόπια με ήχο τυπωνόταν και παιζόταν σε ένα αυτοσχέδιο τελεσίνε που δεν ήταν παρά ένας προτζέκτορας 35mm, μια λευκή κάρτα στον τοίχο και μια κάμερα που έπαιρνε την εικόνα και τη μετέδιδε σε μερικές εκατοντάδες τηλεοπτικές συσκευές, πολλές από τις οποίες έμειναν θρυλικές ως «Ουράνια». Κι εμείς, οι άνθρωποι των τηλε-σπηλαίων, ανεβαίναμε κάθε μέρα σε κάποια ταράτσα και... μετρούσαμε τις νέες κεραίες για να βγάλουμε τα νούμερα θεαματικότητας εκείνης της εποχής.
Οι εκπομπές που «κάηκαν»
Τέσσερα χρόνια, χιλιάδες ώρες τηλεόρασης, χαμένα στο διάστημα του live. Κι αργότερα κι αργότερα, δεν ήρθαν μόνο κότερα αλλά και τα επαγγελματικά βίντεο των δύο ιντσών. Χαρακτηρισμένα έτσι από το μέγεθος της ταινίας τους και με βασικό γνώρισμα το βάρος (ταινία για μια ώρα πρόγραμμα=δέκα κιλά) και το κόστος τους (μια ώρα πρόγραμμα=το 1/3 του προϋπολογισμού). Με αυτά τα μηχανήματα κατέγραφαν οι ιδιώτες παραγωγοί ιστορικές σειρές αλλά, φευ, για να αποσβέσουν το δυσβάσταχτο κόστος, κάθε επεισόδιο που έπαιζε στην ΥΕΝΕΔ ή στο ΕΙΡΤ ξαναγύριζε στον παραγωγό για να... σβηστεί και πάνω του να γραφεί το επόμενο επεισόδιο. Η μαγνητική ταινία άντεχε κάπου 5-6 σβησίματα πριν καταστεί ακατάλληλη κι αυτό το τελευταίο επεισόδιο κάποιοι (σαν και μένα π.χ.) το αποθήκευαν, κάποιοι άλλοι, για λόγους χώρου, το... έθαβαν (βλέπε αφήγηση Βλαχοδημητρόπουλου για τον απαράδεκτο... ενταφιασμό πολλών τέτοιων ταινιών).
Μέχρι το πραξικόπημα του άθλιου Ιωαννίδη, λοιπόν, στις αποθήκες της κρατικής τηλεόρασης δεν υπήρχε κανένα επεισόδιο των ιστορικών δραματικών σειρών. Ό,τι σώθηκε στα χέρια ιδιωτών, το «ξεφορτώθηκαν» οι ίδιοι, μη αντιλαμβανόμενοι τότε τη μετέπειτα ιστορική σημασία που θα είχε.
Όμως η μαζική καταστροφή όλου του αρχειακού υλικού ήταν με μια διαταγή του ΠΑΣΟΚ που έπνεε μένεα εναντίον της ΥΕΝΕΔ (λόγω στρατιωτικής προέλευσης) ώστε ο υπουργός της Δημήτρης Μαρούδας να δώσει εντολή να σβηστούν, να καταστραφούν, να πεταχτούν όλες οι παραγωγές που έγιναν προ ΠΑΣΟΚ, για να ξεκινήσει, λέει, η ΕΡΤ με το κοντέρ μηδενισμένο. Τον αναγνώστη, τον παραπέμπουμε στις μετέπειτα δηλώσεις του κορυφαίου σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη, οι σειρές του οποίου υπήρξαν τραγικά θύματα της ΠΑΣΟΚικής μανίας. Εκατοντάδες επεισόδια από σειρές και άλλες εκπομπές της δεκαετίας του '70 καταστράφηκαν εν ψυχρώ, αλλά άρχισε επίσης και η εξόντωση παραγωγών που είχαν πάρει έγκριση προ ΠΑΣΟΚ. Εκείνα τα επεισόδια που καταδικάστηκαν στην αφάνεια, όσα δεν κατέστρεψε ο Μαρούδας, έμειναν στις αποθήκες των απλήρωτων παραγωγών.
Εγεννήθη ημίν VHS
Στο τέλος των '70s, η ζωή του Έλληνα συναντήθηκε με το VHS οικιακό βίντεο και έγιναν status quo τα βίντεο-κλαμπ σε όλη τη χώρα. Ο μέσος Έλληνας αγκάλιασε το οικιακό βίντεο, όχι μόνο για να παίζει νοικιασμένες κασέτες με ταινίες, αλλά και για να «γράφει» από τα κρατικά κανάλια, εκπομπές που θα τις έβλεπε άλλη στιγμή, συνήθως μάλιστα περνώντας στα γρήγορα τα διαφημιστικά σποτς. Και αυτό το χαμηλής ποιότητας medium, η κασέτα VHS αποτελεί σήμερα τη μινιμαλιστική σωτηρία αρχειακού υλικού. Όμως κι αυτό έχει τα προβλήματά του. Κασέτες φυλαγμένες σε φρικτές συνθήκες τόσες δεκαετίες; Και πώς να τις παίξεις; Εκεί μπήκε η σημερινή τεχνολογία, αφού όμως οι σύγχρονοι «Ίντι» είχαν προηγουμένως βρει, είχαν πείσει, είχαν δανειστεί τις πολυπόθητες κασέτες VHS. Μερικές μάλιστα ιστορίες για το πού και το πώς θα έκαναν από μόνες τους μια περιπετειώδη σειρά.
Η επέλαση των «Ιντιάνα»
Ο Μαραμένος και ο Καραντινός είχαν γίνει φίλοι με κίνητρο το κοινό τους ερωτικό πάθος για τα VHS. Είχαν παρακαλέσει, είχαν εκλιπαρήσει, είχαν επιμείνει σε σημείο ενόχλησης, και είχαν τελικά αποκτήσει πρόσβαση σε VHS, όπου ιδιώτες της δημιουργικής κοινότητας είχαν «εγγράψει» από τον αέρα κάποια εκπομπή τους. Στο συμμάζεμα αυτό, ο Μαραμένος είχε συμμάχους τους ίδιους ή τους απογόνους δημιουργών και του έδωσαν υλικό ο Ερρίκος Ανδρέου, η Μαρία Αλιφέρη, ο Γιάννης Δαλιανίδης, ο Κώστας Παπαπέτρος, η Γωγώ Ατζολετάκη, η Μαρία Τζομπανάκη, ο Χρήστος Οικονόμου, ο Γρηγόρης Βαλτινός, ο Σπύρος Μπιμπίλας, ο Φρέντυ Γερμανός, η Νέλλη Σακελλάρη, ο Ηλίας Μαλανδρής, η Έλλη Πανούση, η Σούλα Πιερράκου, η Άννα Καλουτά, η Ρένα Παγκράτη, ο Διονύσης Σιμόπουλος, ο Κώστας Παναγιωτόπουλος, ο Γιώργος Δουατζής, η Ερατώ Αγγελόπουλου, η Άντζελα Ζήλεια και πολλοί περισσότεροι.
Νostalgia
Τώρα πια, έγινε κοινή πρόκληση να αναζητούμε άλλους κατόχους αρχειακού υλικού. Και το τι ή πώς βρήκαμε, είναι από μόνο του... σίριαλ. Π.χ. έμαθα ότι ένας φίλος είχε αγοράσει πριν από χρόνια 3.500 κασέτες VHS από κάποιον μανιώδη (η μανιακό) ιδιώτη που δεν έκανε τίποτε άλλο από το να «γράφει» κασέτες και να καταγράφει το περιεχόμενο λεπτομερώς σε δεκάδες πολυσέλιδα τετράδια.
Ο σημερινός ιδιοκτήτης, ο νεαρός σκηνοθέτης Σωκράτης Τσορμπατζόγλου, μας παρέδωσε αρχικά το γραπτό χάος, ο Μαραμένος πέρασε άγρυπνες νύχτες αναζητώντας εκπομπές ενδιαφέροντος και οι δυο τους κατέληξαν σε μια αποθήκη της Θεσσαλονίκης να επιλέγουν, ανάμεσα σε χιλιάδες κασέτες, εκείνα που είχαν ενδιαφέρον. Από αυτή την ιδιωτική συλλογή μας προέκυψαν «Μικρογραφίες», «Η γυναίκα στην μονόπρακτη κωμωδία», «Το Γεγονός», «Μουσικές στιγμές», «Ζoom στο τραγούδι», «Πράματα και Θάματα», «Μουσικόραμα», «Ορκιστείτε Παρακαλώ», «Απέναντι Όχθη», «Κυριακάτικα» αλλά και πολλά εορταστικά της ΕΡΤ, επίσης μερικές ζωντανές μεταδόσεις συναυλιών.
Ιδιαίτερη αίσθηση έκανε η αναβίωση της εκπομπής «Πες το και θα Γίνει» της Τζοβάνας Φραγκούλη, από την οποία περιμένουμε και όλο της το αρχείο, αλλά ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού εκδηλώθηκαν από την προβολή παιδικών σειρών («Στρουμφ», «Κάντυ Κάντυ», «Σπορτ Μπίλλυ») με την αυθεντική τους μεταγλώττιση. Kανείς μας δεν περίμενε τη μεγάλη συνολική αποδοχή της Έλλης Ευαγγελίδου και της εκπομπής της, ειδικά στη συνάντησή της με τον διάσημο Έλληνα Ζωρζ Γκεταρύ.
Ο φίλος/επίλεκτο μέλος μας Άλκης Τσανάκας είχε και μας έδωσε δυο πεντάλεπτα του Ζάχου Χατζηφωτίου και τα επεισόδια της δημοφιλέστατης (ακόμη και σήμερα) αστυνομικής σειράς «Οι Ιερόσυλοι». Μια άλλη φίλη/μέλος, η Αναστασία Μπούκουρα, είχε σε VHS το τηλεπαιχνίδι «Τριάντα ένα» όπου είχε παίξει... ως παιδί, το 1983. Και σε ένα επεισόδιο άλλου τηλεπαιχνιδιού, με παρουσιαστή τον Κώστα Καρρά, είδα μια νεαρή γυναίκα που είχε παντρευτεί στα 13 της. Μου θύμισε μια δική μου δραματική ιστορία: Είχα πάρει συνέντευξη από μια 12χρονη που μόλις είχε... γεννήσει το παιδί της, παντρεμένη με έναν... Νίκο Μαστοράκη. Η συνέντευξη λογοκρίθηκε και εγκρίθηκε από την ΕΡΤ, όταν όμως μεταδόθηκε, ο δικτάτορας Παπαδόπουλος, με προσωπική του εντολή, με έκοψε από την τηλεόραση, κατηγορώντας με ότι «εκμαυλίζω την ελληνική οικογένεια». Έμεινα άνεργος για περίπου ένα χρόνο!
Πολύ επιμελής είχε υπάρξει και ο παλιός στενός μου φίλος, ο συνθέτης Γιώργος Θεοδοσιάδης. Είχε διασώσει (με «οικιακές εγγραφές» σε VHS) τις τηλε-εμφανίσεις του, που, ως πολυσχιδής δημιουργός, δεν περιορίζονταν στη μουσική αλλά τις απαντούσες και σε τηλεπαιχνίδια πάσης μορφής και φύσης! Από τη συλλογή του Θεοδοσιάδη βρήκαμε μουσικές εκπομπές και τηλεπαιχνίδια. «Τρεις κι ο κούκος», «Φεστιβάλ Τραγουδιού», «Το σωστό να λέγεται», «Το μυστικό», «Αν θυμάμαι καλά», «Πες το και θα γίνει», «Οι γνωστοί μας άγνωστοι», «Επιθεώρηση, Επιθεώρηση».
Ο φίλος μας Παναγιώτης Ρηγόπουλος και ο φίλος του Νίκος Λιόπετας μας έστειλαν καρναβαλικές μεταδόσεις της ΕΡΤ των '80s. Oι προσφορές όμως δεν περιορίστηκαν σε αρχειακό υλικό, πήραμε και πολλά μηχανήματα (που χρειάστηκαν δύσκολη και δαπανηρή επιδιόρθωση μετά τον πολυετή τους ύπνο) από την Αλεξία Βανδώρου ενώ ο φίλος μας Νίκος Σάρρος πρόσφερε αφιλοκερδώς υπηρεσίες κούριερ της εταιρείας Seagull για μεταφορές κασετών και μηχανημάτων. Στο κοντινό μέλλον, θα συνεργαστούμε και με το ΕΛΙΑ, που με τόσο σεβασμό διαχειρίζεται ιστορικά πολύτιμο αρχειακό υλικό.
Άλλοι φίλοι της δημιουργικής κοινότητας, όπως π.χ. ο Σπύρος Μπιμπίλας, επικοινώνησαν με ηθοποιούς (ή απογόνους/κληρονόμους) εκείνων των δεκαετιών. Καλλιτέχνες όπως ο Γιώργος Πολυχρονιάδης, μας έδωσαν τη δική τους προσωπική συλλογή που απέδωσε τηλεπαιχνίδια και μουσικές εκπομπές.
Από την κόρη του αξέχαστου Άρη Σταθάκη, τη Χριστίνα-Μυρτώ, πήραμε κάπου 60 κασέτες και αναμένουμε άλλες 200. Η οικογένεια είχε αποκτήσει οικιακό βίντεο το 1987, οπότε μεγάλο μέρος του υλικού θα είναι χρήσιμο.
Η Σοφή Ζαννίνου παραδέχτηκε ότι ήταν πολύ αμελής στη δημιουργία προσωπικού αρχείου, όμως στις κασέτες της βρήκαμε αποκριάτικα, χριστουγεννιάτικα, τηλεπαιχνίδια.
Αναμένω προσωπικά το αρχείο του Μίμη Πλέσσα και της Λουκίλας του, αλλά και της φίλης μου, της Μιμής Ντενίση, ενώ κάθε προσπάθεια να αποκτήσουμε πρόσβαση στο αρχείο του Ρήσσου Κυριακίδη («Τετράγωνα των Αστέρων,«Κάνε ότι κάνω»,) μέσω του αδελφού του, Πόλυ Κυριακίδη, στην Κύπρο, δεν απέδωσε καρπούς, αφού ούτε καν απάντηση δεν πήραμε.
Πολλοί φίλοι/μέλη του ΣΔΑΤΥ μας είπαν «όλες οι σειρές της ΕΡΤ παίχτηκαν στο ΡΙΚ, γιατί δεν τις ψάχνετε εκεί;» Δεν γνώριζαν βέβαια ότι το ΡΙΚ έπαιρνε τις ταινίες των 2 ιντσών που έστελνε η ΕΡΤ, τις έπαιζε και τις επέστρεφε χωρίς ποτέ να κάνει αντίγραφα, φυσικά λόγω... κόστους αλλά και λόγω δικαιωμάτων.
Μιλώντας πάντως για δικαιώματα και ιδιοκτησία, το θέμα είναι ξεκάθαρο για όλες τις παραγωγές που πληρωθήκαν από την ΕΡΤ (καθεστώς που τέθηκε σε ισχύ από τον δικτάτορα Ιωαννίδη) η που βρέθηκαν τα υλικά τους στις αποθήκες της ΕΡΤ. Για όσα βρίσκουμε, βελτιώνουμε και δημοσιοποιούμε, δεν παραβλέπεται μεν η ιδιοκτησία και τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών, όμως παραμένει copyright μας το προϊόν της μετατροπής και της βελτίωσης -και μόνον αυτό, συν το γεγονός ότι η προβολή τους είναι δωρεάν και μόνο σε μέλη αντίθετα με τα πειρατικά του YouTube όπου κάθε κλικ για το βίντεο αποφέρει εισόδημα στον κλέφτη.
Πιο πολύ, πιο βαθιά
Κοντά στις VHS υπήρξαν και οι δωρεές επαγγελματικών ταινιών 2 ιντσών, όπως εκείνη του Τάσου Κατσάρη, γιου του γνωστού παραγωγού που με την εταιρία «Δυάς» είχε κάνει πάμπολλες ώρες προγράμματος. Σε αυτές τις ταινίες βρήκαμε «Ξενοδοχείο», «Ταξίδι», ενώ, βέβαια, από το πρόγραμμα του γκρουπ ΣΔΑΤΥ, όπου παίζουμε ένα θησαυρό κάθε μέρα, δεν έλλειψαν σπάνια διασωμένες εκπομπές των '70s από το δικό μου, πολύτιμο αρχείο, ίσως το μόνο με τόσα αυθεντικά masters δυο ιντσών, ανάμεσά τους και η ιστορική εκπομπή «Αυτή Είναι η Ζωή σου» με τον στρατηγό Κράϊπε.
Aν πάντως κάναμε ένα Top-10 των πιο απρόσμενων ευρημάτων, που ξάφνιασαν ακόμη και τους ειδικούς, θα ήταν:
- 10. Το γεγονός (εκπομπή Λάσκαρη - Βαλτινός)
- 9. Κόκκινοι γίγαντες και άσπροι νάνοι (παιδικό τηλεπαιχνίδι)
- 8. Αν θυμάμαι καλά (τηλεπαιχνίδι Μαλαβέτας - Βαγιάνη)
- 7. Το σωστό να λέγεται (τηλεπαιχνίδι Σταθακοπούλου - Σκουρολιάκος)
- 6. Καρέ-Καρέ (τηλεπαιχνίδι, Γιάννης Δαλιανίδης)
- 5. Το μυστικό (τηλεπαιχνίδι, Κώστας Καρράς)
- 4. Ποιος; Τι; Πώς; (τηλεπαιχνίδι, Μαρία Αλιφέρη)
- 3. Πρωταγωνιστές (κομμένη σειρά, Μιμή Ντενίση)
- 2. Τριάντα ένα (τηλεπαιχνίδι, Μιχάλης Ρούσσος)
- 1. Γυναικείες μορφές της Ελληνικής Ιστορίας (κομμένη σειρά, Νίκη Τριανταφυλλίδη)
Δεύτερη φάση της περιπέτειας
Το να βρεις και να αποκτήσεις πρόσβαση σε ιδιωτικά VHS είναι η μία περιπέτεια, όμως το να αναστήσεις αυτά τα VHS παλιάς αναλογικής τεχνολογίας για να τα δει, χωρίς τα δεκάδες προβλήματά τους, ο σύγχρονος θεατής, είναι ένα άλλης πλοκής και ανάλωσης χρόνου θρίλερ.
Όταν τα VHS o Χρήστος τα μετέτρεπε ψηφιακά και μου τα έστελνε, στη θέα τους και μόνο μπορούσες να νιώσεις ρίγος. Εικόνα που ο θόρυβός της σκέπαζε με κόκκινο μανδύα τα πάντα, λεπτομέρειες που είχαν εξαφανιστεί, άσε δε που, πρόσφατα, η νεκρανάσταση του περιεχομένου, απαίτησε και... φούρνισμα. Ναι, δεν είναι αστείο, παλιές βιντεοταινίες (η και ηχοταινίες) που πάσχουν από υγρασία και θέτουν σε κίνδυνο τα μηχανήματα, μπαίνουν σε φούρνο, σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία για 48 ώρες και μετά... παίζουν σαν καινούργιες.
Με το new look των αρχειακών υλικών, ασχολήθηκα προσωπικά εγώ και η διαδικασία απαιτούσε χρόνο και υπομονή, καθώς έπρεπε να επιστρατεύσω δώδεκα διαφορετικά ΑΙ για μοντάζ, χρωματικές διορθώσεις, ηχητική βελτίωση και τέλος την συνολική εικόνα του προγράμματος. Κάτι τέτοιο (ανάλογα με την κατάσταση της κασέτας) έπαιρνε συνήθως από δύο μέχρι δώδεκα ώρες, όμως, ευτυχώς, το αποτέλεσμα χαρακτηριζόταν ως «αγνώριστο».
Μέσα από αυτή την περίπλοκη τεχνική διαδικασία, ξεπήδησαν πρόσωπα ξεχασμένα, ιστορίες συναρπαστικές αλλά και συναισθήματα -για τους θεατές. Ήταν τόσο έντονη η αποτύπωση των συναισθημάτων αυτών που κατακλυστήκαμε από σχόλια και διαπιστώσαμε κάτι απροσδόκητο, τη μαζική αντίδραση ανθρώπων που ένιωσαν συγκίνηση, νοσταλγία και στοργή γι' αυτό που είχαν και που έχασαν ή, όπως έγινε με τους νεότερους, για τις συντριπτικές συγκρίσεις που έκαναν σε εκπομπές που δεν είχαν καν ακούσει, με το σημερινό επίπεδο της τηλεόρασης.
Πιστεύω ότι η μεγάλη νίκη, για το καθημερινό μας «κυνήγι θησαυρού», είναι η συναισθηματική φόρτιση (ή αποφόρτιση) των θεατών που έβλεπαν, ανά 24ωρο, και ένα νέο εύρημα, περασμένο από τη μαγική μηχανή του Artificial Intelligence - αν και καμιά τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να περιγράψει ή να υποπτευθεί καν τις θετικές συναισθηματικές επιπτώσεις που έχουν τα ευρήματά μας και που εκφράζονται απλώς με τα χιλιάδες «ευχαριστώ» που παίρνουμε.
Και η ΕΡΤ;
Ίσως αυτά τα «ευχαριστώ» να ήταν ένα βασικό κίνητρο που εκτιμήθηκε/αποτιμήθηκε δεόντως από τον πρόεδρο της ΕΡΤ Κωνσταντίνο Ζούλα, ώστε να μετατρέψει την ΕΡΤ2 σε περίπου αρχειακό κανάλι.
Η ΕΡΤ έχει ένα εκπληκτικό αρχείο και ένα εξίσου εκπληκτικό τμήμα αρχείου, με επικεφαλής τον χαλκέντερο (και παθιασμένο!) Βασίλη Αλεξόπουλο. Η ΕΡΤ βλέπει, παρατηρεί, κρίνει, πάντως δεν είναι εχθρική, όπως θα ήθελαν μερικοί, και κυρίως οι εμπορίσκοι πειρατές του YouTube, που εδώ και καιρό πουλάνε παράνομα υλικό της ΕΡΤ, με μαύρο χρήμα, ζημιώνοντας το κράτος. Όλα τα «χαμένα» τα κατεστραμμένα της ΕΡΤ όμως, όπως ανασύρονται από την καταδίκη της αποθήκευσης και βλέπουν το φως της διαδικτυακής τους ζωής, κάποια στιγμή στην ΕΡΤ θα επιστρέψουν για να τα δει μεγαλύτερο κοινό. Κάτι τέτοιο θα ήταν και μια έμπρακτη συγγνώμη της ΕΡΤ για τα τραγικά λάθη της άλλων εποχών, από τη σημερινή, σύγχρονη και ικανοποιητική κρατική τηλεόραση.
Στο ιδεατό τέλος της περιπέτειας, το κλασικό «Τhe Εnd» είναι ακόμη μακριά. Άλλωστε, μόλις πριν μήνες ξεκίνησε αυτό το δύσκολο κυνήγι, ενάντια στους εχθρούς χρόνου και χώρου, με μόνη ελπίδα εκείνους που ή φύλαξαν τα αρχικά τους υλικά, ή έγραψαν σε οικιακό βίντεο μια ιστορία, που η καταστροφή της έχει πολλούς ενόχους.
Η συνέχεια ίσως είναι πιο συναρπαστική και από τις ίδιες της κλασικές σειρές που διασώζουμε...
Εικόνες από την ελληνική TV μιας άλλης εποχής!
