Πριν από μερικά χρόνια βρέθηκα στη Βιέννη. Δε θα σας πω ούτε για το σπίτι του Μότσαρτ και του Σίγκμουντ Φρόιντ, που έχουν μετατραπεί σε εντυπωσιακά μουσεία, ούτε για το παλάτι Belvedere ούτε καν για τα μεγάλα καταπράσινα πάρκα και το λούνα παρκ του Πράτερ. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν το κτίριο-κόσμημα που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και αποτελεί τη μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων.
Η μονάδα αυτή ενσωματώνει στις εγκαταστάσεις της αίθουσες εκδηλώσεων και τέχνης, όπου σύγχρονοι ζωγράφοι εκθέτουν έργα, ενώ χιλιάδες μαθητές από όλα τα σχολεία της χώρας την επισκέπτονται καθημερινά. Μια «έξυπνη» πρωτεύουσα, όπως επανειλημμένως έχει αναδειχθεί η Βιέννη, γνωρίζει πώς να αξιοποιεί όχι μόνο ενεργειακά, αλλά και παιδαγωγικά και αισθητικά και τουριστικά, τα συστήματα επεξεργασίας απορριμμάτων της. Πίσω στην πνιγηρή ελληνική πραγματικότητα.
Ένα μεγάλο τοξικό νέφος πλανάται εδώ και πέντε ολόκληρες μέρες πάνω από τα νότια και δυτικά προάστια της Αττικής και φτάνει μέχρι το κέντρο της πόλης, εξαιτίας της φωτιάς που ξέσπασε σε εργοστάσιο ανακύκλωσης στο Κέντρο Διαλογής και Ανακύκλωσης Υλικών (ΚΔΑΥ) στον Ασπρόπυργο. Η αλλαγή στη φορά του ανέμου οδήγησε το νέφος στον Πειραιά και το λεκανοπέδιο, μεταφέροντας έντονη τη μυρωδιά του καμένου πλαστικού μέχρι τα βόρεια και ανατολικά προάστια της πρωτεύουσας. Με άλλα λόγια και χωρίς υπερβολές ένα μεγάλο τοξικό νέφος έχει αγκαλιάσει την πρωτεύουσα της χώρας. Ένα ακόμη δείγμα της γενικότερης τοξικότητας αυτού του Ιούνη. Μαύρη μαυρίλα σε όλα τα μέτωπα. Αλλά ας πάμε παρακάτω.
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Αστυνομία, κατά τον έλεγχο που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης βρέθηκαν δοχεία ορυκτελαίων, ελαστικά αυτοκινήτων και συσκευασίες με φάρμακα, για τα οποία η εταιρεία δεν ήταν αδειοδοτημένη. Όπως επίσης διαπιστώθηκε, η εταιρεία δεν είχε λάβει τα απαραίτητα μέτρα πυροπροστασίας και πυρόσβεσης και δεν ενεργοποίησε το σχέδιο έκτακτης ανάγκης, με αποτέλεσμα από την πυρκαγιά να προκληθεί σοβαρή υποβάθμιση και ρύπανση του περιβάλλοντος και κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Η παραπάνω παράγραφος συμπυκνώνεται σε δύο λέξεις: Όλα Λάθος.
Ποιος ευθύνεται για αυτό; Σίγουρα όχι τα παιδιά μας που το εισπνέουν. Σίγουρα όχι εμείς. Φταίει ο ιδιοκτήτης του ΚΔΑΥ; Η Περιφέρεια Αττικής και το Υπουργείο Περιβάλλοντος; Η πυροσβεστική; Οι Δήμοι της περιοχής; Όλοι μαζί, ο καθένας με τις αρμοδιότητες που του αναλογεί; Ειλικρινά δεν έχω ιδέα, και για να είμαι ειλικρινής δεν γράφω αυτό κομμάτι για να αναζητήσω τους φταίχτες, άλλοι είναι οι υπεύθυνοι να διερευνήσουν τις ευθύνες.
Έχει όμως ιδιαίτερη σημασία να αναρωτηθούμε εάν και κατά πόσον ενέχει κινδύνους για τη δημόσια ασφάλεια και τη δημόσια υγεία, η λειτουργία τέτοιων χώρων, εντός των ορίων των Δήμων. Μέσα στις γειτονιές. Δίπλα στα σπίτια μας. Κοντά στις παιδικές χαρές. Σε απόσταση εκατοντάδων μέτρων από νοσοκομεία. Μήπως λοιπόν είναι αυτή η κακή αφορμή μια καλή ευκαιρία να ξαναδούμε το φιλόδοξο σχέδιο της χωροθέτησης στο Ελληνικό;
Η γνώμη μου είναι πως το συγκεκριμένο περιστατικό καταδεικνύει με τον πιο απροκάλυπτο τρόπο πως οι εγκαταστάσεις απορριμμάτων πρέπει να βρίσκονται μακριά από τον οικιστικό ιστό, με σύγχρονες υποδομές πρόβλεψης και διαχείρισης κινδύνων.
Θα μου πείτε, δεν υπάρχουν στο εξωτερικό τέτοιες εγκαταστάσεις εντός των πόλεων; Βεβαίως! Στην Βερολίνο, στο Παρίσι, στη Βιέννη, όπως είπαμε, έχουν δημιουργηθεί τέτοιες εγκαταστάσεις. Εκεί όμως είχαν πραγματοποιηθεί μελέτες ετών. Οι ίδιοι οι χώροι είναι υπερσύγχρονοι, δεν θυμίζουν σε τίποτε χωματερές. Έχει τηρηθεί απόλυτη ασφάλεια για τη δημόσια υγεία και προστασία για το αστικό περιβάλλον. Η περιβαλλοντική παιδεία αυτών των χωρών είναι πολλά χρόνια μπροστά από την δική μας. Τούτα τα κράτη έχουν υιοθετήσει αυστηρά κριτήρια αδειοδότησης και πιστοποίησης αναφορικά με το ποιοι μπορούν να κατασκευάζουν και να λειτουργούν τέτοιους χώρους.
Αναρωτιέμαι λοιπόν το αυτονόητο: μήπως ήρθε η ώρα και στην Ελλάδα να αυστηροποιήσουμε τις προδιαγραφές ώστε να μη μπορεί ο κάθε «μπαταχτζής» να παίζει με τις ζωές μας; Ναι, αντιλαμβάνομαι πως η πληγή είναι πολύ βαθιά, και η πολιτεία ορθώς έχει ανακινήσει το θέμα. Φοβάμαι όμως πως οι φλόγες από τον Ασπρόπυργο έχουν ήδη «κάψει» και το Ελληνικό. Στην χώρα όπου επικρατεί ο ερασιτεχνισμός, το να φέρεις τα σκουπίδια μέσα στην πόλη, το να φτιάξεις βουνά απορριμμάτων σε μια τεράστια αλέα ανάμεσα σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές, δεν είναι απλά δυσλειτουργικό. Εγκυμονεί κινδύνους που ούτε να τους φανταστείς δεν μπορείς.