Ο φονιάς του Παύλου Φυσσά, Γιώργος Ρουπακιάς, είναι ένας αποδιοπομπαίος τράγος, όπως ήταν και ο φονιάς του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, ο Επαμεινώνδας Κορκονέας. Και οι δυο επισύρουν δαίμονες που βολικά εκπροσωπούνται από αυτούς, ενώ ουσιαστικά αφορούν όλους μας.
Είναι ποτέ δυνατόν να υπάρξει η έννοια της συλλογικής ευθύνης για μια δολοφονία?
Eίναι δυνατόν να αποδοθεί δικαιοσύνη απέναντι στην συλλογική ευθύνη?
Σε ποια περίπτωση είμαστε ικανοί να εγκαλέσουμε μια ολόκληρη κοινωνία, αναγνωρίζοντας την συνενοχή της στις πράξεις ενός ανθρώπου?
Στην περίπτωση εκείνη κατά την οποία μια δολοφονία έχει ιδεολογικά κίνητρα, ενώ στην χώρα επικρατεί Ναζιστικό καθεστώς, ή αν προτιμάτε, επί το ελληνικότερο, τυραννία, δηλαδή σε μια κοινωνία όπου η εξουσία είναι εγκληματική και η υπόλοιπη κοινωνία την ανέχεται.
Kαι πως θα τιμωρηθεί συλλογικά μια κοινωνία προκειμένου να σωφρονιστεί?
Θα εγκαλέσεις αυτή τη κοινωνία και η ποινή της θα είναι οι διαδικασίες κάθαρσης που πρέπει να περάσει μέχρι να επικρατήσει και πάλι η νομιμότητα.
Όταν δηλαδή είναι η δολοφονία πολιτική.
Αυτό είναι το όριο συναγερμού για την συλλογική συνείδηση, που υπάρχει αναγκαστικά σε συνάρτηση της ικανότητας ανάληψης ευθυνών της κοινωνίας που θέλει να έχει κάποια συνείδηση άξια λόγου.
Επειδή υπάρχουν και οι ασυνείδητα εγκληματικές κοινωνίες, των οποίων η συνείδηση, είναι είτε ανύπαρκτη, είτε υπνωτισμένη από φονικές χίμαιρες.
Υπάρχουν ακόμα και οι αυτιστικές, αυτές οι κοινωνίες που δεν ξέρουν, δεν είδαν, δεν τους είπε κανείς, τίποτε, ποτέ.
Υπάρχει η κοινωνία που περνάει τέλεια, στήνει εκθέσεις τέχνης, πίνει μοχίτο, φραπέ, δεν έχει σημασία τι πίνει. Σημασία έχει πως υπάρχει κάποια μερίδα της κοινωνίας πως παριστάνει πως καμία σχέση δεν έχει, ούτε συμμετοχή, ούτε ευθύνη στο έγκλημα που ζει ολόγυρα της.
Υπάρχουν ντοκιμαντέρ από την Wahnsee, την λίμνη έξω από το Βερολίνο, το καλοκαίρι του '44. Εκεί, φαντάροι με άδεια από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ή απλά Γερμανοί σε άδεια εν γένει, αγόρια και κορίτσια, άντρες και γυναίκες, χαριεντίζονται, ανέμελοι, σε μια παραδείσια παιδική χαρά, γλυκά φωτισμένη από τον ζεστό ήλιο του καλοκαιριού.
Την ίδια ώρα γυναίκες καίγονταν ζωντανές με τα παιδιά τους σε δάση επειδή κάποιοι τις κυνηγούσαν.
Υπάρχουν φετινές φωτογραφίες από τις παραλίες δίπλα από την Αλεξάνδρεια με φόντο την πόλη να φλέγεται και τους λουόμενους να δροσίζονται και να φλερτάρουν μακάριοι.
Όπως έγινε φέτος στην Ελλάδα δηλαδή.
Από την μια παραλίες, από την άλλη η φρίκη του Ναζισμού οποιασδήποτε απόχρωσης, μιας και κατά τόπους έχει διαφορετικές παραμέτρους, αλλά παντού έχει το ίδιο αποτέλεσμα.
Τι Κάιρο, τι Ψαρρού, τι Wahnsee, τι επιλογή της Σόφι, τι επιλογή της Λαμίς και των δύο παιδιών της, τον 3χρονο Ουντάι και την μόλις 9 μηνών Λαϊλάλ, που πέθαναν σε φωτιά στα βουνά της Σάμου, ενώ ο πατέρας τους Ουασίμ Αμπουνάχι, έχοντας προσπαθήσει να βρει βοήθεια, κρατείτο, χωρίς να έχει διαπράξει έγκλημα, στο αστυνομικό τμήμα, για ένα μήνα, όπως και οι δύο φίλοι τους, Τζιχάντ Κελάνι και Μοχάμετ Μπασίς.
Από την Σάμο ως την Αμυγδαλέζα, από το αστυνομικό τμήμα και από εκεί στην καφετέρια, στο Κερατσίνι, στα γραφεία της Χρυσής Αυγής, με κάρτα μέλους ή χωρίς, με SMS ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, διαγράφεται μια διαδρομή που εμπλέκει στο πέρασμα της ολόκληρη την Ελληνική κοινωνία.
Γνώριμα πράγματα δηλαδή.
Διαπλοκή.
Αυτή, διαχρονικά και προβλέψιμη, είναι η ρίζα που τρέφει την συλλογική ευθύνη.
Διαπλοκή σε τι όμως?
Ποιος είναι ο χαμηλότερος κοινωνικός παρονομαστής που συμπεριλαμβάνει και εμπλέκει τους πάντες στο Ναζιστικό καθεστώς?
Αυτός είναι το περίφημο, μυθικό, Σύστημα. Μια νεφελώδης οντότητα, ένα τέρας που κατοικεί συνήθως σε συνωμοσιολογικά σενάρια και άλλα ανυπόληπτα μονοπάτια της παραφιλολογίας.
Αντικειμενικά, πως θα μπορούσε κανείς να ορίσει το σύστημα ως ένα μετρήσιμο και ελέγξιμο μηχανισμό ώστε η εξυπηρέτηση αυτού να είναι δήλωση συνενοχής και ανάληψη ευθυνών?
Πέρα από τα όποια, έστω και προσχηματικά αυτονόητα, όπως η ισονομία και η φορολόγηση με κοινούς συντελεστές, ποιό είναι εκείνο το γνώρισμα που μας χαρακτηρίζει συλλογικά ως μέλη ενός αναπόδραστου συνόλου που δρα με συστημική ακρίβεια?
Μα αυτό το γνώρισμα είναι η κοινωνική αποδοχή.
Κανείς δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς αυτή. Η αποδοχή των άλλων μας αφορά όλους.
Και πολύ ειδικότερα εάν το εισόδημα μας έχει άμεση σχέση με την εγκυρότητα των υπηρεσιών μας. Με άλλα λόγια, παραμένεις αποδεκτό μέρος του συστήματος και ανταμείβεσαι, δηλαδή επιβιώνεις, μόνο σε συνάρτηση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχεις, δηλαδή επιβιώνεις ως συνέπεια του κύρους σου.
Το σύστημα σου επιτρέπει να υπάρχεις μόνο μέχρι εκεί που εξυπηρετείς τους σκοπούς του. Αν τους απειλείς, έστω και ιδεολογικά, σε φυλακίζει χωρίς κατηγορία για τρία χρόνια και σε αφήνει ελεύθερο μόνο αν κάνεις απεργία πείνας διαρκείας και έχει βουίξει όλη η χώρα.
Δεν μπορεί λοιπόν να μην είναι μετρήσιμη η έννοια της συλλογικής ευθύνης εφ' όσον το σύστημα λειτουργεί υπέρ του εαυτού του, επειδή αυτές οι λειτουργίες του συστήματος είναι συγκεκριμένες. Υπάρχει ιεραρχία εντολών και εντολοδόχων, και η ευθύνη μεγαλώνει όσο αυξάνεται η εξουσία που έχει κάποιος σε αυτό το σύστημα. Επειδή γίνεται σημαντικότερη η εντολή στην οποία υπακούει.
Ακόμα, ο φόνος του Παύλου Φυσσά, μεταθέτει τον πόλεμο στο επίπεδο της μεσαίας τάξης.
Όπως ακριβώς στην δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου αλλά και τους βασανισμένους 4 της ληστείας στον Βελβεντό, εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο που δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να υψώσει ανάστημα απέναντι στο κράτος, το παρακράτος. Ο Παύλος Φυσσάς, πέθανε επειδή εναντιώθηκε στην καθαρά πεζοδρομιακή κουλτούρα οργανωμένης περιπολίας, είτε επίσημης, είτε και ακόμα και αυθόρμητης. Πήγε κόντρα στην ελεγκτική πρωτοβουλία κάποιας αυτόκλητης συνοικιακής επιτροπής που διαπνέεται από μένος εναντίον οποιουδήποτε έτυχε να ενοχλεί τα συμφέροντα της.
Εν ολίγοις, στους δρόμους επικρατεί ανθρωποκυνηγητό και αυτοδικία. Οι διαφορές λύνονται με εγκληματικές συμμορίες. Οι διαφορές δεν είναι πια σε επίπεδο ρατσισμού, ούτε καν ομοφοβικές – είναι ιδεολογικές.
Δεν αφορά τόσο αν ο Παύλος Φυσσάς τραγουδούσε περί κοινωνικής αδικίας, ραπάροντας πάνω σε beats, δανειζόμενος ρεφρέν από πασίγνωστες ελληνικές νεο-αμφισβητησιακές επιτυχίες όπως το «Για το Καλό μου» του Μηλιώκα ή το «Σιγά μην κλάψω, σιγά μην φοβηθώ» του Αγγέλακα.
Μας αφορά όμως ότι τον περικύκλωσαν φονιάδες μέχρι να έρθει ο εκτελεστής να τον σφάξει επειδή μίλησε άσχημα για την Χρυσή Αυγή. Ο Παύλος Φυσσάς πέθανε όχι επειδή ήταν αριστερός, ούτε δεξιός, αλλά επειδή μιλούσε.
Εκπροσωπούσε κάποιον που είχε καταλάβει ότι του την έχουν στημένη.
Εκπροσωπούσε όλους μας.
Αντίθετα από πολλούς από μας, όχι, δεν ήταν θύμα.
Αντίθετα, ήταν ελεύθερος άνθρωπος.
Επειδή το αντίθετο του θύματος δεν είναι ο θύτης, είναι ο ελεύθερος άνθρωπος, αυτός που μπορεί να υπάρχει χωρίς να φοβάται ότι θα δολοφονηθεί για τις ιδέες του.
Όταν το καθεστώς όμως είναι δολοφονικό στα υψηλότερα επίπεδα – και είναι – τότε είναι και στο πεζοδρόμιο.
Στο αιματοβαμμένο πεζοδρόμιο που θα περπατάμε όλοι, από άστεγοι έως πρόεδροι της Δημοκρατίας, καθείς εφ' ω ετάχθη.
Με ρωτάς γιατί δεν είμαι στους δρόμους κυριολεκτικά, δεν σου αρκεί ο λόγος ως πράξη.
Δεν είμαι 25χρονος νταβραντισμένος να τρέχω με δοκάρια και πέτρες. Πολύ θα γούσταρα, αλλά μάλλον πρόβλημα θα σου δημιουργήσω.
Σου υπόσχομαι όμως ότι από το δικό μου μετερίζι - εκείνο των λέξεων και της πρόσβασης σε διαδρόμους που εσύ δεν γνωρίζεις - θα κυνηγήσω εξίσου ανελέητα τον Ναζισμό όπου και όπως και εάν εκδηλώνεται.
Θυμήσου - δεν κυνηγάμε μόνο τους πεζικάριους των Ναζί, αλλά και τα αρχηγόπουλα τους. Όχι μόνο εκείνους που κάθονται σε βουλευτικά γραφεία και δίνουν εντολές σε εκτελεστές πίθηκους, αλλά κυνηγάμε και απομονώνουμε και εκείνους που καλλιεργούν εδώ και χρόνια το σκηνικό της αθώωσης των Ναζί, την ανοχή απέναντι τους, όλους εκείνους που διαδίδουν εθνικο-ψυχωσική παράνοια αφού πρώτα την βαφτίσουν ως "ιδεολογία" και μετά συμψηφίσουν ύπουλα τον Ναζισμό με την αντίσταση εναντίον αυτού.
Μόνο στην δική μου πιάτσα - τέχνη και γράμματα - υπάρχει ένας ολόκληρος στρατός από βρομερούς χαφιέδες και ρουφιάνους που συνεργάζονται άμεσα με το Ναζιστικό καθεστώς. Δουλεύουν μαζί με τους Χρυσαυγίτες και την Αστυνομία προκειμένου να "καθαρίσουν" ολόκληρες περιοχές της Αθήνας από μετανάστες, πόρνες και οποιονδήποτε άλλον ενοχλεί τα Ναζιστικά τους όνειρα περί κοινωνικής καθαρότητας και τα ιδιωτικά συμφέροντα που εξυπηρετούν.
Ταυτόχρονα, πολλοί από αυτούς τα τσεπώνουν από ΕΣΠΑ, δηλαδή είναι άμεσα χρηματοδοτούμενοι από την Ναζιστική κυβέρνηση Σαμαρά & ΣΙΑ προκειμένου να οργανώνουν αποπροσανατολιστικές εκδηλώσεις με θέμα την τέχνη ή την μουσική, να φιλοξενούν διεθνή συνέδρια, να εκδίδουν έντυπα και να συντηρούν sites όπου γράφουν στοχευμένα άρθρα γεμάτα νουθεσίες περί πολιτικού πολιτισμού και εκλογικεύσεις υπέρ του Ναζισμού.
Με αυτά τα μέσα δημιουργούν εικόνα τεχνητής κανονικότητας και καλλιεργούν προσωπείο κύρους για λογαριασμό του Ναζιστικού καθεστώτος, ή απλά απομακρύνουν την προσοχή του κόσμου από τις βρομοδουλειές του, ενώ ταυτόχρονα δαιμονοποιούν τον αντιφασιστικό αγώνα εκτοξεύοντας κάθε είδους λάσπη.
Όλοι αυτοί, ως επί το πλείστο γόνοι της Ελληνικής άρχουσας τάξης που προσπαθούν να διατηρήσουν πάση θυσία τα προνόμια τους, παρέα με διάφορους παρατρεχάμενους αριβιστές, νομίζουν ότι είναι στο απυρόβλητο επειδή δεν φοράνε μαύρα μπλουζάκια και δεν κρατάνε σουγιάδες. Μερικοί από αυτούς, πολύ αστείοι, νομίζουν πως είναι δεδομένη η ατιμωρησία τους επειδή έχουν κάποιο πτυχίο, μια θεσούλα σε ένα γραφείο ή - εδώ ξεκαρδίζομαι - επειδή στο χωριό τους ξέρουν από καλό clubbing και contemporary art.
Για να γυρίσουμε στο υπερβολικά γνώριμο πλέον Ναζισμό του Χίτλερ, οι γραφειοκράτες, κονδυλοφόροι και γραφίστες του Γκέμπελς δικάστηκαν και τιμωρήθηκαν – κάποιοι εκτελέστηκαν -επειδή φρόντισαν να κατασκευάσουν την ιδεολογική αίγλη και το συνειδησιακό άλλοθι που επέτρεψε στον αφιονισμένο λαό να επιδοθεί χωρίς δεύτερη σκέψη στις σφαγές που σχεδίαζε η Γερμανική άρχουσα τάξη με το πρόσωπο της λαοπλάνας μαριονέτας Χίτλερ.
Έτσι ακριβώς, ως συνεργοί του Ναζισμού θα αντιμετωπιστούν και οι σύγχρονοι Έλληνες χαρτογιακάδες, δημοσιοκάφροι, χιψτεροναζιστές, σκυλάδες και επώνυμοι σε έξαρση εθνικιστικής παράκρουσης, ναζιστικών σκέρτσων ή ακόμα και απροκάλυπτων δηλώσεων υποστήριξης.
Οι πάσης φύσης ψύχραιμοι και ορθολογικοί απολογητές του Ναζισμού θα αντιμετωπιστούν ως ηθικοί αυτουργοί του συνοικιακού φονιά, και του κάθε αλήτη με τα μαύρα.
Δηλαδή, θα δικαστούν και θα εκτελέσουν ποινή ως συνένοχοι σε έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Δεν είναι απαραίτητο ούτε να περάσουν επίσημο δικαστήριο, ούτε κανείς να φτάσει στα άκρα.
Εφ' όσον έχεις ταχθεί υπέρ του Ναζισμού και συναφών ιδεολογιών, έχεις πλέον κηλιδώσει το ίδιο σου το είναι, το περίφημο κούτελο προς την κοινωνία δεν είναι καθαρό, και θα έχεις πρόβλημα λόγω ελλείμματος κοινωνικής αποδοχής.
Η κοινωνία θα σε περιφρονήσει πολύ απλά επειδή κανείς δεν θέλει να ζει σε μια κοινωνία όπου η είναι αποδεκτή η δολοφονία ενός αθώου για τα πολιτικά του πιστεύω.
Προσωπικά σε σένα, τον υποτιθέμενο ανήξερο, που κάνεις καριέρα σιωπώντας για όλο αυτό που συμβαίνει γύρω σου και νομίζεις ότι θα παριστάνεις τον αμέτοχο μετά του γεγονότος, έχω να πω το εξής. Είσαι σε κτίριο που φλέγεται. Θα το αποδεχτείς και θα κάνεις κάτι γι' αυτό, έστω και κάτι τόσο απλό όσο να βάλεις τις φωνές και να τρέξεις, αλλιώς σίγουρα θα γίνεις και εσύ κάρβουνο.
Είναι άσχημο πράγμα να σκοτώνουν τους ανθρώπους επειδή μιλάνε, πίστεψε με.
Και η αναποφασιστικότητα σου, τέτοιους καιρούς, μπορεί να είναι η ειδοποιός διαφορά που σε κάνει παθητικό υποστηρικτή του Ναζισμού.