Τα θέματα της έκθεσης των πανελλαδικών εξετάσεων κάθε χρονιά συνοψίζουν με το δικό τους τρόπο το κλίμα της εποχής, καθώς καλούν ένα από τα πιο ενεργά και ανήσυχα κομμάτια της κοινωνίας να αναπτύξει τη σκέψη του στο χαρτί. Το κείμενο του Πάσχου Μανδραβέλη, με τη δηκτική γραφή και τις χρήσιμες παραμέτρους, ήταν ο οδηγός των εξεταζόμενων. Το ζήτημα της διάδοσης της γνώσης μέσω του διαδικτύου και της αξιοποίησής του από το σχολείο του 2011 ήταν η φετινή επιλογή, η οποία μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί.
Με το δεδομένο της πρωτοφανούς διάδοσης των κοινωνικών δικτύων, του υπερχειλισμού κάθε λογής πληροφορίας και της πολύπλευρης ενημέρωσης, το σχολείο στέκεται μάλλον άβολα μπροστά στις εξελίξεις. Σε μια Ελλάδα της υπανάπτυξης και των περικοπών στην παιδεία, αυτό που ουσιαστικά περικόπτεται δεν είναι τα έξοδα αλλά η δυνατότητα ανάπτυξης, και πάνω απ’ όλα το μέλλον μιας ολόκληρης γενιάς. Το ίντερνετ ως το παντοδύναμο και ευρέως προσβάσιμο αγαθό της κοινωνίας μας καταρρίπτει κάθε αυθεντία της εποχής και προτάσσει τον εαυτό του με παρρησία σε ένα σχολείο και μια ολόκληρη κοινωνία λογοκρισίας και σιωπής. Πώς να συγχρονιστεί άραγε το σχολείο με την αδάμαστη δύναμη του κυβερνοχώρου και πώς να χωρέσει τις δυνατότητές του σε τάξεις δίχως υλική υποδομή και μαθήματα με καθηγητές που δεν γνωρίζουν τι εστί ιστοσελίδα; Αυτά κλήθηκαν να απαντήσουν σήμερα οι δεκαοχτάχρονοι μαθητές στα θρανία των Πανελλαδικών.
Oι εκατοντάδες εκθέσεις που θα διορθωθούν αυτό το καλοκαίρι δεν θα αλλάξουν τον κόσμο ούτε θα αλλάξουν τα μυαλά των κυβερνώντων. Όσες εκθέσεις καταφέρουν να ξεφύγουν από τις κλισέ προτάσεις και βρουν δικές τους φόρμες και φωνή θα στέκουν ,όμως, εκεί · φαντάσματα μιας γενιάς που ασφυκτιά σε απαρχαιωμένες πρακτικές και με λύσσα προσπαθεί να βρει διέξοδο στην ανώτερη παιδεία.