Στα σοκάκια της Βαρκελώνης "κυκλοφορούσαν" μέχρι πριν λίγο καιρό διάφοροι ψίθυροι, φήμες και διαδόσεις για τις διάφορες μεταναστευτικές κοινότητες που αναπτύσσονται στην περιοχή. Ψίθυροι που, όσο περνούν από στόμα σε στόμα, ενισχύονται και τελικά το περιεχόμενό τους απομακρύνεται από την πραγματικότητα των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Βλέποντας την απόσταση αυτή να μεγαλώνει, εθελοντές αποφάσισαν να αναλάβουν δράση και να συγκεντρώσουν αυτούς τους ψιθύρους, να τους μελετήσουν, να τους αντιπαραθέσουν με τα πραγματικά χαρακτηριστικά των μειονοτήτων αλλά και με στατιστικά δεδομένα, ώστε τελικά να τους "πολεμήσουν". Η γνώση που προέκυψε διαδόθηκε γρήγορα σε σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, εκδηλώσεις αλλά και στο δημόσιο λόγο ανατρέποντας έτσι ισχυρά στερεότυπα. "Αυτό ήταν το παράδειγμα της Βαρκελώνης, μια καλή πρακτική για την αντιμετώπιση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, την ανατροπή στερεοτύπων και την ενθάρρυνση μιας λογικής συμβίωσης με το, μέχρι τώρα, διαφορετικό" επισημαίνει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο επίκουρος καθηγητής Κοινωνικής Διοίκησης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Χριστόφορος Σκαμνάκης, με αφορμή τα σεμινάρια που πραγματοποιούνται αυτό τον καιρό σε όλες τις Περιφέρειες της χώρας, για την επιμόρφωση των μελών των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ).
Από την πλευρά της η επιστημονική συνεργάτης της Επιστημονικής Εταιρείας για την Κοινωνική Συνοχή και Ανάπτυξη (ΕΠ.Ε.Κ.Σ.Α.), Μαρίνα Αγγελάκη, σχολιάζει ότι το παραπάνω παράδειγμα έχει μεγάλη σημασία και αξία για την ελληνική πραγματικότητα καθώς είναι ενδεικτικό της επίδρασης που μπορεί να έχει μια παρέμβαση στην αντιμετώπιση ενός γενικότερου ζητήματος. "Η ομάδα που υλοποίησε την παρέμβαση στην Βαρκελώνη προσπάθησε να δείξει στο ευρύ κοινό ότι αφήνοντας, για παράδειγμα, τους μετανάστες εκτός ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης,το κοινωνικό σύνολο αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις: ένα άτομο που δεν εμβολιάζεται είναι επιρρεπές σε ασθένειες και κάποια στιγμή αυτές θα φτάσουν και σε εμάς" εξηγεί. Παράλληλα τονίζει ότι υπάρχουν πολλά ακόμη παραδείγματα ανάληψης δράσης για την ενσωμάτωση των μεταναστών στην κοινωνία, όπως αυτό της Ιρλανδίας, όπου τα μέλη Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης, προσπαθούν μέσα από αθλητικές διοργανώσεις να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή μεταναστών σε αυτές.
Στον ελλαδικό χώρο, το παράδειγμα του Δήμου Αθηναίων καταγράφεται ως η καλύτερη πρακτική, καθώς εκεί έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες για τη δημιουργία ενός Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών στο οποίο εκπροσωπούνται όλες οι κοινότητές τους. "Πακιστανοί, Γεωργιανοί, Αφρικανοί, Αφγανοί, Φιλιππινέζοι και πολλοί ακόμη συμμετέχουν στο όργανο αυτό που ενώ ορίζεται από το νόμο να έχει 11 μέλη, αριθμεί 22 εκπροσώπους μεταναστευτικών ομάδων" τονίζει ο κ. Σκαμνάκης και διευκρινίζει ότι τα εν λόγω συμβούλια απευθύνονται σε υπηκόους χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχουν όμως και άλλα παραδείγματα πρωτοβουλιών δήμων σε όλη τη χώρα (τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τον Άγιο Δημήτριο και τον Κορυδαλλό στην Αθήνα) προς την παραπάνω κατεύθυνση, στο πλαίσιο της ανάδειξης του πολιτισμού και της κουλτούρας άλλων κοινοτήτων με στόχο να έρθουν οι ίδιοι οι λαοί πιο κοντά και να αποφεύγονται φαινόμενα ενίσχυσης των στερεοτύπων.
Παρουσιάζοντας, εξάλλου, τα βασικά προβλήματα των μεταναστών που καταγράφονται μέσω των συμβουλίων, η κ. Αγγελάκη αναφέρει την πρόσβαση σε υγειονομικές υπηρεσίες αλλά και στην αγορά εργασίας, το θέμα της ιθαγένειας και τα κρούσματα ρατσισμού και ξενοφοβίας.
"Ο θεσμός των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών, προβλέπεται από τον "Καλλικράτη" και τέθηκε σε εφαρμογή το 2011, με στόχο την προώθηση δράσεων για την ομαλή και αρμονική συμβίωση των υπηκόων τρίτων χωρών στην τοπική κοινωνία καθώς και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής" σημειώνει. Η ίδια τονίζει ότι σήμερα, από τους 325 δήμους που υπάρχουν στην Ελλάδα, οι μισοί περίπου έχουν προχωρήσει στη συγκρότηση των συμβουλίων ενώ πολύ λίγα είναι εκείνα που έχουν αναπτύξει μια δυναμική παρουσία, με τη διοργάνωση ημερίδων, εκδηλώσεων, σεμιναρίων εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και γραφείων ενημέρωσης μεταναστών.
"Δεν θα μπορούσε να είναι κανείς ικανοποιημένος από τη λειτουργία του θεσμού καθώς αντιμετωπίζει προβλήματα ήδη λόγω του θεσμικού πλαισίου που δεν προβλέπει προϋπολογισμό για τις δράσεις των ΣΕΜ. Αυτό το στοιχείο θα τους έδινε τη δυνατότητα άσκησης πολιτικών πέραν από τον συμβουλευτικό ρόλο που έχουν" αναφέρει και ο κ. Σκαμνάκης. Παρ ΄όλα αυτά, σε εξέλιξη βρίσκεται πρόγραμμα της ΕΠ.Ε.Κ.Σ.Α. και της εταιρείας παροχής εκπαιδευτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών "Διάσταση" για την επιμόρφωση των μελών των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών σε ό,τι αφορά την νομοθεσία, τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες και στην Ελλάδα. Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται σε κάθε μία από τις 13 περιφέρειες της χώρας ενώ σε λίγο καιρό αναμένεται η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων έρευνας που υλοποιείται για τη λειτουργία των ΣΕΜ, τις υπηρεσίες και το ρόλο τους καθώς και την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεών τους.
(ΑΜΠΕ)